Op een gure ochtend in Amsterdam betrapte ik mezelf erop – weer stiekem die warme straal proberen op te draaien na de training. Maar kijk je om je heen in een gemiddelde sportschool, vooral in Rotterdam of Utrecht, dan hoor je vaak dezelfde discussie: “Toch weer een koude douche gedaan, was even pittig maar voel me nu beter.” Wat is dat toch, met die obsessie voor koud afdouchen bij sporters? Tijd om de koude feiten op een rij te zetten.

De koude trend: toeval of traditie?

Dertig jaar geleden renden voetbalteams misschien nog moppend onder een koude tuinslang door — nu doen topsporters het vrijwillig. Zelfs in lokale sportclubs in Groningen zie je het: schouders ophalen, handdoek erbij en gewoon die koude kraan open. Ik sprak laatst een zwemmer van Het Y, die zei: “Eerlijk, je raakt eraan gewend, daarna voel je je echt scherper.” Hoe komt het dat uitgerekend hier, in het waterrijke Nederland, sporters zo dol zijn op koude douches?

Voordelen (die ik persoonlijk wel of niet merk)

• Snellere spierherstel – In de groepsapp van mijn hardloopclub DELTA GOES claimen mensen dat ze na zo’n koude plens nauwelijks spierpijn hebben. Zou het placebo zijn? Misschien. Maar dat vertelt bijna iedereen.
• Meer energie na afloop – De theorie is simpel: door die kou schiet je bloedcirculatie omhoog, je wordt letterlijk wakker. Je collega zal het merken, maandag op kantoor.
• Mentaal resetten – Klinkt gek, maar soms kom ik na werk nergens meer toe. Even koud douchen na een rondje Olympiapark en de dag begint opnieuw. Mijn moeder grapt altijd: “Je kijkt weer als een mens uit je ogen.”

Wetenschap zegt: inderdaad, korte koude prikkels kunnen ontstekingen verminderen. Toch is niet iedereen overtuigd. Een fysiotherapeut van bij ons op de hoek, in Zwolle, vertelde laatst: “Bij blessures kun je beter oppassen. Niet iedereen reageert hetzelfde.” Dus doe vooral rustig aan – luister naar je eigen lijf, want ja, soms is het gewoon te koud en dan houd je het na 30 seconden wel voor gezien.

Zo pak je het zonder ellende aan (pro tips)

1. Niet gelijk de straal op max – Begin met lauw en draai pas na een halve minuut langzaam kouder. Ik vergeet dit zelf meestal, het heeft me al een paar hoestbuien opgeleverd.
2. Begin met voeten en handen – Wie gelijk zijn hoofd onder die koude straal steekt, krijgt spijt. Echt waar. Probeer eerst alleen je benen, dan rustig omhoog werken.
3. Maak het een routine – In mijn ervaring: één keer per week is te weinig — pas als je het 3-4x doet, merk je die kick. Maar, misschien werkt voor jou ‘t anders…

Wat zeggen sporters uit jouw buurt?

Twee weken geleden nog, in het zwembad van Eindhoven: “Na een zware training wil je vooral snel warm worden, maar juist dat koude douchen geeft achteraf rust,” vertelde een triatleet naast me. Zelfs vrienden die net als ik twijfelden, zijn nu fanatiek — op een enkele uitzondering na, die toch weer voor het oude vertrouwde warme water gaan.

In ons team wisselt het: sommigen zweren erbij, anderen noemen het de “hype van het jaar”. Al las ik pas een artikel in NRC dat ijskoud douchen in Scandinavische landen bijna een levensstijl is, dus misschien loopt Nederland gewoon wat voorop. Of we houden stiekem toch van die gezamenlijke stoerdoenerij — kan ook.

Conclusie: iets voor jou, of toch niet?

Geen magisch wondermiddel, maar voor veel Nederlandse sporters is koud douchen geworden als pindakaas op brood — hoort er gewoon bij. Zelf merk ik soms pas achteraf het verschil. Dus, de volgende keer dat je na het trainen twijfelt: probeer het gewoon eens. Wie weet kijk je er straks net zo fris uit als mijn buurjongen na zijn ochtend-run. In ieder geval weet je dan waar al die verhalen vandaan komen.

Hoe zijn jouw ervaringen met koude douches? Of durf je er (nog) niet aan? Laat het weten in de reacties — of stuur dit artikel door naar die ene vriend(in) die altijd te lang in de warme douche blijft staan. In ieder geval, warm of koud, blijf bewegen… en geniet!