Stel je voor: je staat bij de kassa van je lokale bakker op de hoek van de straat in Rotterdam. Je legt een muntje van €2 neer, maar de verkoopster schudt haar hoofd — alleen pinbetalingen. En als je wél contant wilt, ja, dan mag je straks extra geld betalen bij de bank. Het klinkt als sciencefiction, maar het gebeurt nu. Waarom is cash geld eigenlijk zo uit de gratie… en belangrijker nog, waarom moeten we straks extra dokken om aan ons eigen geld te komen? Hier duik ik in wat me de laatste tijd bezig houdt.

Waarom kost pinnen (en zelfs geld opnemen) ineens geld?

Vroeger klonk ‘Alleen pinnen’ vooral vanwege gemak, nu is het meer een kwestie van kostenbesparing. Banken snijden langzaam maar zeker in het aantal geldautomaten — ABN Amro sloot er bijvoorbeeld vorig jaar flink wat — en ondertussen verschijnen er nieuwe regels: geld opnemen buiten je ‘gratis aantal transacties’ kost opeens 0,50 tot 2 euro per sessie. Geen grap. De ING Bank liet vorige maand nog weten dat ze de tarieven wéér verhogen.

Waarom? Simpel gezegd: alles draait om efficiëntie en winst. Geldautomaten onderhouden, cash verplaatsen met beveiligde busjes, personeel voor kluizen… Klinkt allemaal ouderwets, duur, en banken knijpen daar nu dus op. Ze zeggen wel dat mensen ‘steeds meer contactloos’ willen betalen en dat cash ‘achterhaald’ is, maar wie gelooft dat dit zo natuurlijk verloopt?

Wat betekent dit eigenlijk voor jou?

• Je krijgt als consument minder keus — niet iedereen voelt zich veilig met alleen digitaal geld, zeker ouderen niet. Mijn oma in Haarlem snapt er weinig van en raakt lichtelijk in paniek als ze geen fysiek briefje kan pakken.
• Steeds meer kleine winkeliers plakken briefjes op de toonbank: “Pinnen kost 25 cent extra”, omdat hun bank ook kosten rekent per transactie. Ik zag vorige week bij Bakkerij van Maanen in Den Haag zelfs een limiet: “Alleen pin, minimum €5”.
• Contant geld beheren kost je straks meer tijd én geld. Opnemen bij de automaat? Kans bestaat dat je eerst met de tram drie haltes moet reizen omdat er nog maar één automaat in de buurt is, en dan ook nog betalen per opname.

Heeft contant geld eigenlijk nog waarde?

Eerlijk? Het voelt dubbel. Enerzijds — volgens mijn buurman uit Utrecht — is cash het enige waarover je écht zelf de controle houdt. Geen tracking, geen gedoe als je betaal-app weer eens niet werkt (of je telefoon leeg is). Anderzijds: de vrijheid van contactloos afrekenen is wel érg makkelijk. Ik zag laatst nog een pubquiz in Amsterdam waarbij deelnemers massaal met smartphones hun drankjes afrekenden. Geen muntjes, geen wachtrijen.

Maar: voor mensen die graag sparen in een potje onder het bed, of jongeren die hun maandgeld cash krijgen, voelt deze ontwikkeling raar. Stel je hebt een kermis in Alkmaar, wil je dan straks betalen via QR-code aan het suikerspin-kraam? Misschien, maar ergens verdwijnt wat sfeer.

Wat kun je doen om niet onnodig te betalen?

1. Plan je geldopnames slim: neem grotere bedragen op per sessie — niet telkens €20, maar liever €100 ineens.
2. Check welke bank het goedkoopst is qua opnamekosten: kleine regionale banken zoals ASN of RegioBank hebben (voorlopig?) vaak gunstigere voorwaarden dan de ‘grote drie’.
3. Gebruik cash vooral daar waar het écht nodig is — op de markt, bij ouderwetse winkels, op festivals — en reken verder contactloos als het geen extra geld kost.
4. Lees de updates van je bank goed. Mij overkwam het maand geleden: plots €1 extra van m’n rekening, zonder dat ik het meteen doorhad.

Het begin van het einde, of gewoon weer wennen?

Het lijkt een nieuwe realiteit, maar misschien is het ook gezeur van mij als jeugdsentiment. Toch maak ik me stiekem zorgen over mensen die nu tussen wal en schip raken — zoals ouderen in verzorgingstehuizen of kleine ondernemers. In de groeps-app van mijn sportclub hadden we er gisteren nog discussie over: sommige leden weigeren de clubbijdrage digitaal, “dan maar extra betalen”.
In het kort: contant geld verdwijnt niet helemaal van de aardbodem, maar als je pech hebt, moet je er binnenkort flink opleggen. Of pin je gewoon mee? Wie weet… Deel hieronder je eigen ervaringen. In ieder geval: blijf alert, lees het nieuws (en vraag eens aan die oudere buurvrouw hoe zij ermee omgaat).
in elk geval, zoiets dus.