Ken je dat gevoel wanneer een gesprek heel soepel loopt – en ineens zegt de ander: “Ja, maar…”? Alsof er een rem op het plezier komt. Het woordje ‘maar’ klinkt klein, maar heeft superveel invloed. Onlangs hoorde ik in de trein twee studenten wedden wie het langst geen ‘maar’ kon zeggen tegen hun partner. Ik werd nieuwsgierig: wat als je dat 30 dagen volhoudt? En werkt het eigenlijk wel voor echte volwassenen, niet alleen voor verliefde studenten? Het antwoord is eigenlijk verrassender dan je denkt…

Waarom zeggen we zo vaak ‘maar’?

Ik heb er eens op gelet – in appjes, op verjaardagen, zelfs bij de koffieautomaat op werk: bijna iedereen doet het. Volgens een vriend van mij uit Rotterdam (“gast, wij zijn gewoon direct, we zeggen wat we denken”) is ‘maar’ gewoon een Deense no-nonsense manier om te nuanceren. In werkelijkheid werkt het vaak averechts. Je gesprekspartner voelt zich niet gehoord. Hij hoort toch vooral wat er ná de ‘maar’ komt. En eerlijk: ik betrap mezelf er ook vaak op.

De uitdaging: 30 dagen zonder ‘maar’

Dus ik besloot het zelf te testen. Geen grote experimenten, geen cursus mindfulness, gewoon één duidelijke regel: dertig dagen lang mag ik geen ‘maar’ zeggen tegen mijn partner, vrienden of familie.

• Niet vervangen door synoniemen. “Echter”, “toch”, “alleen” – telt ook niet mee. Was lastig, vooral op dag 6, bij een discussie over wie de kat eten moest geven.
• Wel eerlijk blijven. Geen toneelstuk, geen geforceerd positief gedoe. Open praten, maar dan zonder dat kleine remmende woord.

Dit veranderde er eigenlijk (en wat bleef juist hetzelfde)

De eerste week merkte ik vooral hoe verslaafd ik aan het woord was. Serieus, als je er eenmaal op let, krijg je bijna zin om een potje ‘maar-bingo’ te spelen. Op dag 12, tijdens een zware maandag, vroeg een collega: “Kun je morgen eerder beginnen?” Mijn eerste reflex was: “Ja, maar dat red ik niet.”
zucht. Toen zei ik in plaats daarvan: “Ik kan, alleen het wordt dan wel wat krap.” Het gesprek bleef meteen vriendelijker. Mijn collega glimlachte zelfs – en dat gebeurt zelden op maandagochtend.

Waar het lastig werd? Vooral als ik iets moest uitspreken waar ik het eigenlijk niet mee eens was. Dan voelt ‘maar’ als een soort veilig bruggetje. Zonder dat woord voelde ik me soms net zo open als een raam in november – niet prettig. Toch, na twee weken, merkte ik dat discussies minder snel uit de hand liepen. Mijn partner zei na een ruzie (over de belastingaangifte – jullie kennen het wel): “Het klinkt alsof je me echt hoort. Apart, maar wel fijn.” Misschien toeval, misschien effect van de uitdaging… lastig te zeggen.

Wat levert het nou concreet op?

• Meer begrip. Gesprekken voelen warmer. De ander voelt zich serieuzer genomen.
• Minder ruzie, meer nuance. Je erkent iemands punt zonder het direct te nuanceren.
• Het kost minder energie. Minder “ja, maar”-wedstrijden, meer echte gesprekken.

Wanneer werkt het niet (en wanneer juist wel)?

M’n moeder zei laatst dat het leven niet alleen om harmonie draait: “Soms moet je wél tegengas geven, kind.” En daar zit misschien een kern van waarheid in. In sommige situaties – feedback op werk, echt belangrijke meningsverschillen – is het soms gewoon nodig te zeggen wat je vindt. met of zonder ‘maar’. Toch… merkte ik meestal dat er andere woorden zijn (zoals “tegelijkertijd”, of: “ik zie het anders, omdat…”).

Bij kleine irritaties (sokken op tafel, vergeten te bellen) werkte het trouwens verrassend goed. Minder opgefokt, sneller opgelost – of misschien had ik gewoon mazzel deze maand, dat kan ook.

Wil je het zelf proberen?

Dat hoeft niet meteen perfect: een dagje, een week, wat dan ook. Ik ben wel benieuwd – lukt het jou, of vind jij het eigenlijk onzin? Laat gerust een reactie achter hier beneden. Of, zoals mijn buurvrouw deze week zei: “Zeg het gewoon eens zonder ‘maar’… je wordt er vast relaxter van. Misschien.”

In ieder geval, het maakte mijn gesprekken soms net een tikje leuker. Alles hoeft niet perfect, toch? In ieder geval: succes – en laat even weten hoe het bij jou ging.