Heb je ooit getwijfeld of het slim is om na een korte nacht tóch die sportschoenen aan te trekken? Je bent niet de enige. Volgens een onderzoek van vorig jaar slaapt één op de vier Nederlanders gemiddeld minder dan 7 uur per nacht. Toch zijn die ochtendrondjes in het park of de sportschool hardnekkig populair. Maar, is dat wel zo’n goed idee? Wat doet 6 uur slaap eigenlijk met je lijf als je gaat sporten?

Het brein na zes uur slaap: mistige focus en die eeuwige snooze-knop

Op de middelbare school dacht ik dat zes uur slaap wel prima was — meer tijd om tv te kijken, toch? Nu weet ik beter: je hoofd werkt echt trager. Je concentratie zakt in, simpele keuzes duren ineens veel langer (waarom was de koffieautomaat nóg verder weg dan normaal…?). Mijn collega uit Utrecht noemt het zijn “spookmodus”: je doet dingen, maar kunt je amper herinneren hoe. En eerlijk: je prestaties in de gym of op het voetbalveld worden daar niet beter van.

Fysiek: hoge inzet, magere beloning

Slaaptekort vertraagt het spierherstel, dat las ik laatst nog op de site van het Amsterdam UMC. Niet genoeg slapen betekent minder aanmaak van groeihormoon — je spieren bouwen dus langzamer op. Ook neemt de kans op blessures toe. M’n sportmaatje liet laatst z’n enkel zwikken na weer zo’n korte nacht, maar ja, hij gelooft altijd dat hij alles aankan. Niet overtuigd? Amerikaanse sportartsen zeggen hetzelfde: met structureel te weinig slaap ga je gewoon minder vooruit en loop je sneller schade op.

Mentaal: sporten op karakter… of uit pure koppigheid?

Natuurlijk — bewegen geeft energie. Na een korte nacht kun je je soms even ‘wakker sporten’, met dat klassieke tweede kopje koffie erachteraan. Maar dit effect is tijdelijk. Je mood wordt wankeler, stresshormonen stijgen. In onze vriendenapp werd laatst besproken dat je na te weinig slaap sneller humeurig bent tijdens een training — was volgens sommigen thuis ook goed merkbaar.

Kan het soms geen kwaad? Of ben ik gewoon te streng?

Nou: ik ken mensen (zoals mijn buurvrouw, 58, altijd in beweging) die zweren dat ze genoeg hebben aan 5-6 uur slaap. Misschien is het genetisch of gewoon gewenning. Maar zelfs experts zeggen, met een slag om de arm, dat iedereen anders reageert. Sommige mensen hebben misschien écht minder slaap nodig. Toch blijft het feit: prestaties, stemming en herstel lijden er gemiddeld onder.

Praktische tips als je toch niet aan meer slaap komt

• Kies voor een rustigere workout – wandelen in het Vondelpark, rustige yoga of lichte krachttraining
• Drink voldoende water: dehydratatie maakt vermoeidheid erger
• Oversla zware HIIT, hardlopen of zware gewichten als je echt kapot bent
• Probeer een powernap (15-20 min) als het lukt, vlak voor het sporten
• Let op je gevoel: soms is rust belangrijker dan trainen

In het kort – hou balans (en een beetje zelfreflectie) in de gaten

Zelf doe ik het: als ik slecht geslapen heb, pas ik mijn sportplan aan — geen heldenwerk, gewoon luisteren naar m’n lijf. Misschien werkt het anders voor jou, maar uiteindelijk draait het om lange termijn. Elke dag pushen na een korte nacht? Geen aanrader, hoe weinig slaap je ook denkt nodig te hebben. Nou ja, misschien vergis ik me, maar…

In het algemeen: probeer die 7 uur serieus te nemen. Sporten is top, maar slaap wint vaak toch. Benieuwd: hoe doe jij dat op krappe nachten?