Je kent het wel — je staat onder een lauwe douche omdat iedereen roept dat koud douchen “goed voor je is”. Maar wat doet zo’n ijskoude plens van pakweg 8 minuten nu écht met je lichaam? Onlangs, in onze groepsapp, klaagde een vriend uit Utrecht over zijn energierekening door al dat warme water. We kwamen op het thema: koude douches en metabolisme. Geloof het of niet, dat kwartiertje spartelen is misschien juist veel nuttiger dan je denkt. En: je hoeft er geen Wim Hof voor te heten.

Waarom koud douchen überhaupt interessant is

Oké, koude douches zijn niet nieuw. Mijn oma in Groningen zweerde bij een koude plens in de ochtend — “Word je hard van,” zei ze dan. Maar de hype komt ergens vandaan: de wetenschap snuffelt steeds meer rond het effect op ons metabolisme, oftewel de manier waarop ons lichaam energie aanmaakt en verbrandt.

Metabolisme: kort en simpel

Zie je metabolisme als een soort batterij. Snel opladen? Meer energie. Slomer? Je voelt je sloom, komt misschien wat aan. Wat je eet, je leeftijd, hoeveel je beweegt — het telt allemaal. Maar dus ook: je dagelijkse douche (had ik zelf niet verwacht, eerlijk gezegd).

Wat gebeurt er als je onder die koude straal stapt?

• Thermogenese: Bij koud douchen moet je lijf letterlijk harder werken om warm te blijven. Dit kost energie, dus je verbrandt meer calorieën — een collega van mij uit Amersfoort beweert zelfs dat hij er afviel van werd. Kan hoor, maar ik snap nog steeds niet waarom dat dan niet bij iedereen zo werkt.
• Bruin vet activeren: We hebben normaal ‘wit vet’ (niet ideaal), maar ook ‘bruin vet’. Dat wordt actief bij kou, en helpt om sneller vetten te verbranden. Vooral mensen uit Noord-Nederland weten: de winter komt eraan, tijd voor bruin vet… of een dikke sjaal.
• Hartslag omhoog: Je merkt het direct: je adem versnelt, je hart bonkt. Allemaal tekenen dat je systeem even vol aan moet.

Zo werkt het – en hoe korter, hoe beter?

Onderzoekers van het Radboudumc (ja, echt een Nijmeegs clubje) ontdekten dat je metabolisme al versnelt vanaf 5 tot 10 minuten koud douchen. Geen uren lijden dus. Blijkbaar is het effect na 10 minuten maximaal — langer volhouden heeft nauwelijks extra zin. M’n buurman probeerde het een week: hij vond het “verrassend makkelijk” na dag drie, maar zegt erbij dat z’n ochtendhumeur er niet beter op werd…

Praktische tips uit onze groepschat

• Begin gewoon met lauw en draai aan het eind naar koud voor 2 minuten — scheelt wennen
• Heb een warme handdoek klaar — tip van m’n zus uit Rotterdam
• Doe het samen met huisgenoten, desnoods om de beurt. Zoals ze zeggen: gedeelde kou is halve kou
• Hou je ademhaling kalm — anders schrik je lijf zich een ongeluk en voel je je slap

Is het voor iedereen?

Eerlijk, niet iedereen vindt het prettig. Typisch Nederlands misschien: We klagen over alles, maar na een koude douche voel je je soms ook gewoon trots. Maar let op — heb je hartklachten, overleg dan liever even met je huisarts. En voor ouderen kan het zwaar zijn, zoals m’n moeder zegt: “Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg.”

Dus: probeer het. Of niet. Doe je ding.

Of je nu af wilt vallen, scherper wakker wilt worden of gewoon energie wilt besparen: minder dan tien minuten is meer dan genoeg om je lichaam een subtiele boost te geven. En misschien maak je er een leuke uitdaging van met het gezin. Wie weet werkt het voor jou ook, hoewel ik daar natuurlijk niet honderd procent zeker van ben… In ieder geval, laat gerust in de reacties weten of je er ervaring mee hebt, of waarom je het juist níet aandurft — onze groepschat lacht zich rot om de slechtste verhalen, dus wees niet bang. In ieder geval: succes, wees lief voor jezelf deze herfst en hey, wie weet — misschien sta je morgen al te bibberen als een echte Hollander. Enfin, jullie snappen het idee.