Even serieus: wist je dat laat studeren je geheugen echt kan slopen? Volgens een Utrechtse neuroloog die ik vorige maand sprak tijdens een event, doen veel Nederlanders dit zonder na te denken over de gevolgen. We zijn allemaal druk — werk, boodschappen, dan pas huiswerk of collegevoorbereiding ’s avonds laat. Maar die nachtrust is blijkbaar heilig voor je brein. En eerlijk: ik zag het niet aankomen.
Waarom juist na 22:00 zo’n probleem is
Wetenschappers van de VU Amsterdam hebben al jaren discussies in onze groepschat (serieus) over slaaphygiëne. Je denkt misschien: “Ach, wat maakt een uurtje uit?” Maar het brein werkt niet met Excel-sheets. Na 22:00 schakelt je hersenen over op nachtmodus — tijd voor opruimen, verwerken, resetten. Leren na deze tijd zorgt ervoor dat informatie niet goed ‘plakt’. Het geheugen werkt stroperig, net zoals ik voor m’n eerste koffie.
Wat gebeurt er met je hersenen?
- Slaapgebrek – Je REM-slaap wordt korter, waardoor herinneringen niet goed worden opgeslagen.
- Stresshormonen – Cortisol piekt na 22:00 als je blijft presteren. Gevolg: geheugenproblemen (dat zegt m’n vriendin uit Groningen tenminste, en zij is psycholoog).
- Concentratieverlies – De dag erna voel je je wazig en vergeetachtig—ik had vorige week bijna m’n sleutels in de koelkast gelegd.
“Maar het is de enige tijd die ik heb!” — echt?
Laten we eerlijk zijn: de Nederlandse dag is volgepland. Tussen werk, sporten, ’s avonds nog even boodschappen bij Albert Heijn of, als je in Arnhem woont, bij die nieuwe Turkse supermarkt. Studeren nadat de kinderen in bed liggen lijkt logisch. Maar de prijs die je betaalt qua geheugen is het niet waard. Ruim een kwart van mijn collega’s klaagt dagelijks over vergeetachtigheid — niet oud, gewoon permanent moe.
Wat kun je wél doen?
- Plannen overdag – Klinkt saai, werkt wel. Zet een timer, blok 1 uur na je werk, eventueel met een kop Douwe Egberts, en zie het verschil.
- Korte sessies – Je bent na 20 minuten toch al afgeleid (bewezen). Beter 3x 20 minuten dan 1x 1 uur na 23:00.
- Beweging tussendoor – Mijn buurman uit Maastricht zweert bij een korte wandeling tussen twee leersessies — niet heel wetenschappelijk, maar wie weet…
- Tech uit na 22:00 – Door blauw licht denkt je brein dat het middag is. Zelfs NOS pushmeldingen kunnen wachten.
Feiten die je niet snel vergeet
Nog een eye-opener: in recente Nederlandse studies (Radboud Universiteit, 2023) scoorden studenten die laat studeren tot wel 30% lager op geheugentests dan vroege vogels. Mijn moeder zou zeggen: “De ochtendstond heeft goud in de mond.” Misschien zat ze ergens toch goed.
Moet je dan nóóit laat leren?
Natuurlijk, soms kan het niet anders. Tentamenstress, deadlines, of simpelweg onrust. Af en toe overkomt het iedereen. Maar als het structureel laat blijft, is de kans groot dat je geheugen je in de steek laat — en dat is lastig uit te leggen aan je supervisor, geloof me.
In het kort…
Studeren na 22:00 klinkt productief, maar werkt averechts voor je geheugen. Overdag plannen, kort & krachtig leren en grenzen stellen aan je schermgebruik maken een groot verschil. Of misschien werkt het voor jou toch anders — kan ook.
Heb je zelf ervaringen met nachtblokken of ken je iemand die juist in de nacht het beste presteert? Laat een reactie achter, ben benieuwd wie zich hierin herkent… In ieder geval: slaap lekker straks.
