Wist je dat er één specerij is die, volgens een aantal koks, eerder kapot maakt dan verbetert? Op het eerste gezicht klinkt het als overdreven drama, maar afgelopen week hoorde ik van een chef in Haarlem: “Mensen strooien dit overal overheen, terwijl het de smaken vlak maakt.” En ja, ik betrapte mezelf er ook op — jarenlang gedacht dat het gewoon hoorde.
Wat is die mysterieuze smaakverpester? Je raadt het misschien niet… Het is gerookt paprikapoeder. In Nederland razend populair, vooral door foodblogs en YouTube-recepten die het aanprijzen als een ‘umamibom’. Maar laten we eerlijk zijn: niet elk gerecht vraagt om zo’n dominante rooktoon.
Waarom zijn koks zo kritisch op gerookt paprikapoeder?
Op papier klinkt het prachtig: een diepe, rokerige smaak zonder barbecue. De realiteit — volgens mijn collega uit Utrecht — is vaak anders. “Gooi je er een snufje over, overheerst álles diezelfde geur. Alsof je je pasta in een asbak doopt.” Klinkt grof, maar het heeft wel wat. Zeker als je bedenkt dat we hier in Nederland milde smaken gewend zijn.
- Het maskeert echte smaken: Net als te veel knoflook, duwt gerookt paprikapoeder alles naar de achtergrond. Proef je nog iets van tomaat, kaas, of verse groenten? Vaak niet.
- Snel ‘te veel’: Maat houden is lastig, want de smaak voelt in eerste instantie subtiel. Drie snufjes later smaakt je hele chili naar rook. Bekend verhaal uit mijn eigen studententijd…
- Niet elke keuken vraagt om rook: In Spaanse gerechten past het, ja. Maar in een Hollandse stamppot? Misschien, maar — twijfelachtig. Bij sushi? Liever niet, toch?
Hoe kwam deze specerij zo populair?
Volgens mijn buurvrouw (die foodtrends volgt als een sport) zijn foodvlogs en Instagram deels de boosdoener. “Je ziet het zó vaak in ‘world kitchen’-recepten, iedereen denkt dat het professioneel is.” En toegegeven: het oogt spectaculair, die diepe rode kleur. Maar wat kopen we? Meestal die schattige blikken van Verstegen of Jonnie Boer — bijna elk schap bij de Appie staat ermee vol.
Wat kun je beter doen? Praktische tips & alternatieven
Ik snap het: je wilt diepte in je gerechten, liefst zonder uren te koken. Maar, op basis van gesprekken met chefs en mijn eigen probeersels, heb ik een paar ideeën:
- Gebruik de pure variant: Probeer eens gewoon paprikapoeder (niet gerookt) of cayenne. Veel minder dominant, net zo kleurrijk.
- Ga voor verse kruiden: Peterselie, bieslook, tijm – geeft je gerecht complexiteit zonder te overheersen. Gisteren nog geprobeerd in mijn linzensoep – resultaat: veel rijkere smaak.
- Laat het eens weg: Klinkt suf, maar probeer je frittata, curry of salade zonder. Je proeft echt meer van de andere ingrediënten — nou ja, vind ik in elk geval, maar misschien ben ik een snob.
Toch gebruiken? Zo voorkom je een smaakbom
Als je niet zonder kunt — begrijpelijk, hoor — wees dan écht voorzichtig. 1/4 theelepel is al snel genoeg voor een hele pan. Strooi nooit zomaar na het opdienen, dat is waar volgens mijn moeder alles misgaat.
Nog een tip uit onze buurt-WhatsApp: meng gerookt paprikapoeder altijd met andere specerijen, zodat het geheel wat meer in balans blijft. Bijvoorbeeld door het te combineren met komijn of koriander. Je gerechten komen dan minder naar ‘rookworst op vakantie’.
Kortom: wat is nu de conclusie?
Nou, mijn idee — en dat van opvallend veel chefs: minder gerookt paprikapoeder is bijna altijd beter. Gerechten met een subtiele eigen smaak, een beetje avontuur, zonder altijd die doktersjas van rook eroverheen. Al maak ik me geen illusies: over een paar maanden is er weer een nieuwe hype.
Dus, hoe gebruik jij ‘de paprika’? Gooi je alles in de blender of ben je juist minimalistisch? Ik hoor graag wat jullie ervaringen zijn. deel vooral je favoriete alternatieven of blunders hieronder. In ieder geval — eet smakelijk!
