Wist je dat de meeste studenten in Nederland eigenlijk maar één grote blunder steeds herhalen — en dan klagen dat studeren “niet hun ding” is? Op papier ziet studeren er vaak simpel uit, maar de realiteit is anders: deadline-stress, slapeloze nachten, en dan tóch dat zesje halen waar je meer van had verwacht. Het klinkt misschien herkenbaar. Maar wat is nou die hardnekkige fout die bijna iedereen maakt — en belangrijker, hoe zorg je dat jíj straks niet in die valkuil trapt?

De onzichtbare valkuil: leren zonder plan

Serieus, vorige maand zat ik nog met mijn neefje (eerstejaars TU Delft) aan tafel. “Ik heb gewoon het boek gelezen”, zei hij. Toen hij zijn cijfer kreeg — een 4,8 — vroeg hij zich af waar het mis was gegaan. Het antwoord is simpel. 9 op de 10 studenten denken dat tijd besteden aan hun studie vanzelf resultaat oplevert. Met andere woorden: ze duiken in de stof zonder strategie, plannen niet vooruit, maken geen prioriteitenlijstje. Misschien herken je het.

Volgens mijn collega (docent Engelse literatuur, Universiteit Leiden) gaat het zelden om pure intelligentie. Studenten die het beste presteren? Die hebben een plan van aanpak, hoe suf dat ook klinkt. Zelfs m’n oude huisgenoot (altijd te laat, nooit opgeruimd) maakte elke week een minirooster. Hij haalde alles netjes in één keer, ik zat te stressen met herkansingen. Tja…

Wat kun je doen — praktisch bekeken

Okee, genoeg theorie. Je wilt weten wat je nú anders kunt doen. Hier wat ik, na jaren bijles en zelf eindeloos uitproberen, inmiddels geleerd heb (al werkt niet alles voor iedereen, toegegeven):

• Maak een realistisch weekschema — geen half-lege Excel. Noteer sport, werk, Netflix. Dan de blokken om te studeren. Je ziet meteen wat kan en wat niet.
• Leer in hapklare brokken — niemand onthoudt 60 pagina’s in één avond. Deel het op: elke dag één hoofdstuk (of minder!).
• Gebruik actieve leermethodes — samenvattingen schrijven, jezelf overhoren, met anderen discussiëren (de WhatsApp-groep werkt soms echt).
• Plan rustdagen in — klinkt tegenstrijdig, maar zonder ontspanning ben je minder scherp. Serie kijken zonder schuldgevoel mag gewoon.
• Wees niet te streng — soms loopt alles in de soep (tentamen valt tegen, agenda overvol). Maar niet opgeven: iedereen heeft dipjes.

Fouten maken is normaal — maar deze kun je skippen

Vorige week in onze studentenvereniging weer het gesprek: hele groep zat de avond voor het tentamen alles “er nog éven in te stampen”. Niemand geslaagd. Het punt is: elke student maakt fouten, dat hoort erbij. Maar blijft het structureel misgaan? Kijk kritisch naar je aanpak. Leren zonder plan lijkt makkelijk — tot de cijfers binnenrollen…

Zie het zo: studeren is topsport, alleen zonder het stadion, publiek of gratis sportsokken van de KNVB. Discipline, afwisseling, rust — allemaal nodig. Mijn moeder zei altijd: “Wie niet plant, plant om te falen.” Misschien iets te streng, maar de kern klopt.

Tot slot: probeer — en faal gerust af en toe

Ik wil niet beweren dat één schema je leven direct verandert, maar het verschil merk je snel. Beginnen is het lastigst. Test ’t komende week gewoon uit, al is het op een hoekje ruitjespapier. En mocht het misgaan? No stress, volgende week weer een kans — welkom in de club.

Wat werkt voor jou? Misschien heb je rare leestrucs, nachtelijke studiesessies of geniale apps. Gooi ze hieronder in de reacties — altijd benieuwd hoe anderen het aanpakken!