Nieuwe uitwisselingen van aanvallen en de voortgang van de vredesgesprekken

In de loop van de nacht hebben Rusland en Oekraïne opnieuw aanvallen uitgevoerd, waarbij minstens negen mensen om het leven kwamen. Terwijl teams uit Oekraïne en de Verenigde Staten proberen een nieuw plan voor een bestand te herzien, blijven de conflicten aanhouden.

Volgens de officieren in Kyiv richtten Russische raketten en drones zich opnieuw op de Oekraïense hoofdstad, waarbij zes inwoners werden gedood. In het district Svyatoshynsky werden vier personen gedood, terwijl ten minste drie anderen gewond raakten. Eerder had de hulpdiensten gemeld dat twee mensen kwamen te overlijden bij een inslag in een appartementengebouw in de oostelijke Dniprovsky-wijk.

De woordvoerder Tymur Tkachenko van de militaire administratie van Kyiv beschreef de situatie: “De Russen richten met opzet civiele infrastructuur en woonwijken aan. Cynisch terrorisme.”

Militaire en civiele slachtoffers in Rusland

Daarnaast meldden Russische autoriteiten dat drie personen werden gedood en minstens zestien anderen gewond raakten bij een grote Oekraïense drone-aanval op het zuiden van Rusland. Woningblokken in de havenstad Novorossiysk, alsook in Rostov-aan-Don en Krasnodar, werden beschadigd.

Oleksander Voropaev, een inwoner van Kharkiv, vertelde aan Al Jazeera dat bewoners van het getroffen gebied geen vertrouwen hebben in de vredesonderhandelingen. “Omdat ze aan tafel zitten met een pen, terwijl wij worden getroffen door raketten en bommen,” zei hij.

Samenwerkingspogingen en de tweedracht over de vrede

De aanvallen volgden op gesprekken tussen Amerikaanse en Oekraïense vertegenwoordigers in Genève, Zwitserland, waarin werd gepoogd het zogenoemde 28-puntenplan van Washington te bespreken. Kyiv en haar Europese bondgenoten zagen dit als een lijst van wensen van Kremlijn en waren er terughoudend over.

Ukrainese president Volodymyr Zelenskyy zei in zijn nachtelijke toespraak op maandag dat de besprekingen in Genève de mogelijkheid bieden om een haalbaar plan op te stellen voor het beëindigen van de oorlog. Toch blijven er ‘gevoelige kwesties’ die hij zal bespreken met de Amerikaanse president Donald Trump.

“Na Genève zijn het aantal punten afgenomen — niet meer 28 — en veel juiste elementen zijn in het kader meegenomen,” aldus Zelenskyy. “Er ligt nog werk voor ons allemaal om het document te voltooien, en dat moet met waardigheid gebeuren.”

Perspectieven voor een vredige oplossing

Hij benadrukte dat Oekraïne nooit een obstakel voor de vrede zal zijn. “Dit is ons principe, gedeeld door velen, en miljoenen Oekraïners rekenen op, en verdienen, een waardige vrede.”

Verschillende uitspraken over de voortgang

Ook voormalig president Donald Trump hintte op enige vooruitgang. Op zijn sociale mediaplatform Truth Social liet hij maandag weten: “Is het echt mogelijk dat er grote vorderingen worden gemaakt in de Vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne? Geloof het niet voordat je het ziet, maar er gebeurt misschien iets goeds.”

Bij het Witte Huis zei woordvoerster Karoline Leavitt dat er nog enkele meningsverschillen zijn, maar dat men ervan uitgaat dat deze kunnen worden opgelost. Ze bevestigde dat Trump snel een akkoord wil, maar dat er nog geen bijeenkomt tussen hem en Zelenskyy gepland is.

Trump, die zich dit jaar heringevoerd heeft met de belofte een snel einde aan de oorlog te maken, heeft het Amerikaanse beleid gewijzigd van volledige steun voor Kyiv naar het accepteren van Russische rechtvaardigingen voor de invasie van 2022. Toch is de Amerikaanse houding wisselvallig gebleken.

Internationale reacties en de positie van Rusland

De snel georganiseerde top tussen de VS en Rusland in Alaska in augustus wekte zorgen dat Washington bereid was Russische eisen te accepteren. Uiteindelijk leidde dat tot meer Amerikaanse druk op Rusland. Het recente 28-puntenplan voor vrede kwam kennelijk opnieuw onverwacht en wekte zorgen dat de Trump-regering Oekraïne zou willen dwingen tot het tekenen van een vredesakkoord dat zwaar gericht is op Moskou.

Dat plan zou Oekraïne verplichten meer grondgebied af te staan, de militaire capaciteit te beperken en NATO-toetreding onmogelijk maken — voorwaarden die Kyiv al lang afgewezen heeft.

Daarnaast zou het geen oplossingen bieden voor bredere Europese zorgen over verdere Russische agressie. De Europese bondgenoten stelden een tegentaanbod voor, dat onder meer voorziet in een staakt-het-vuren op de huidige frontlijn en een Amerikaanse veiligheidswaarborg vergelijkbaar met die van NATO.

De reactie van de Kremlin en de internationale diplomatie

Een adviseur van Zelenskyy die deelnam aan de Geneva-gesprekken meldde dat bijna alle punten uit het plan besproken konden worden. Een groot punt van onenigheid bleef de territoriale kwestie, die volgens hem alleen op hoog niveau kan worden beslist. Oleksandr Bevz verklaarde dat de Verenigde Staten “grote openheid en begrip” toonden dat veiligheidswaarborgen de fundering vormen voor het akkoord.

De Duitse kanselier Friedrich Merz verwelkomde het ‘tussenresultaat’ van de Genève-besprekingen, waarbij hij benadrukte dat de Amerikaanse voorstellen “nu in belangrijke delen zijn aangepast”. Zijn opmerkingen bevatten geen details.

De Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov verklaarde dat er nog geen plannen zijn voor een ontmoeting tussen de Amerikaanse en Russische delegaties. Toch bleef Moskou ‘open voor zulke contacten’.

Yuri Ushakov, de adviseur van Poetin voor buitenlandse aangelegenheden, stelde dat het Kremlin de ontvangen plannen “vrij acceptabel” vond, maar dat Europese voorstellen “volledig onbouwend” waren.

Conclusie

Uit Moskou klinkt dat de Russen weinig geneigd zijn concessies te doen zonder verdere garanties. Volgens Ushakov betekent dit dat de landmacht op een mogelijk voortgezet conflict voorbereid moet blijven, tenzij de voorwaarden van Rusland worden erkend.

Ondertussen bereiden landen die Kyiv ondersteunen—onderdeel van de zogenoemde “coalitie van bereidwilligen”—een videogesprek voor. Turkije heeft aangegeven te willen bemiddelen en werkt aan een poging tot diplomatieke communicatie tussen Rusland en Oekraïne, waaronder gesprekken tussen de leiders van Turkije en Rusland.