Wist je dat de supermarkt om de hoek meer psychologische trucs gebruikt dan de gemiddelde illusionist op koningsdag? Volgens een onderzoek dat ik vorige maand las, zijn we zelden écht de baas over ons eigen boodschappenmandje. Waarom liggen de goedkoopste producten altijd op het onderste schap? En waarom betaal je soms ongemerkt meer voor dezelfde kaas als bij de buurtsuper? Hoog tijd om daar even doorheen te prikken — geloof me, ik heb er zelf ook een paar keer in getrapt.

Truc 1: De ‘koopjes’ op ooghoogte zijn zelden de goedkoopste

Mijn collega zwoer dat ze altijd de beste deal pakt door “in het midden” te grijpen. Dat willen supermarkten juist. Het blijkt — en ik heb het voor de zekerheid echt gecheckt, zelfs met meerdere lijstjes — dat de meest winstgevende (en dus niet per se voordelige) producten meestal vast een ereplekje op ooghoogte krijgen.

De minder bekende, vaak goedkopere huismerken parkeren ze gerust op de onderste plank. Kijk eerst eens goed lager in het schap en vergelijk even de prijzen per kilo — het verschil is soms schokkend. Serieus, ik vond laatst spaghetti voor 73 cent per pak, terwijl die van het A-merk meer dan het dubbele kostte.

Truc 2: Stuntprijzen zijn niet altijd wat ze lijken

Onlangs — het was ergens in maart — stak m’n buurvrouw enthousiast een bonuskaart onder m’n neus. 2 voor de prijs van 3 op haar favoriete koekjes. Prachtige actie, dacht zij. Tot ik op m’n gemakje de prijzen vergeleek met die bij Jumbo een dorp verderop. Met de ‘actie’ betaalde ze in die week eigenlijk 10 cent meer per pak dan normaal in de aanbieding.

acties zijn soms minder voordelig dan je denkt. Supermarkten verhogen vooraf stiekem de prijzen of hanteren afwijkende verpakkingsgroottes. Ook de “totale kassabon-voordeel” is vaak een optisch trucje — doodleuk staat er dat je €5 bespaard hebt, terwijl je eigenlijk voor (dure) alternatieven koos.

Truc 3: Impulsaankopen vlakbij de kassa

Loop eens rond bij Albert Heijn of PLUS — het laatste stukje tot de kassa is bezaaid met dure snacks, batterijen, tijdschriften… Ik trapte er vorige week nog in, gewoon omdat ik ‘even’ moest wachten. Mijn moeder zegt altijd: “Bogend over een Snickers betaal je altijd te veel.” Ze heeft gelijk.

Stal jezelf gerust even op afstand op als je in de rij staat, of hou een boodschappenlijstje op je telefoon. Dit klinkt kneuterig, maar het werkt. En voor wie van cijfers houdt: consumenten geven zo’n 8% van hun boodschappenbudget uit aan deze spontane aankopen. Best zonde, toch?

Truc 4: Slimme schapindeling en regionale prijsverschillen

Ik dacht altijd dat supermarkten overal dezelfde prijzen hanteren — blijk ik daar gewoon naast te zitten. Vrienden uit Groningen zeiden laatst dat hun lokale Lidl fors goedkoper is dan die bij mij om de hoek in Amsterdam-West. Even gecheckt, en voor zuivel en brood scheelde het soms wel 10-15%. Zelfde merk, andere locatie. Gek genoeg hoor ik hier zelden iets over in de media.

Ook de looproute door de winkel is geen toeval. Bas van de Appie in ons buurtcentrum vertelde me ooit (al lachend) dat ze expres de verse bloemen bij de ingang zetten. “Om je in een koopbui te brengen,” grapte hij. Kan toeval zijn — of toch marketingpsychologie in het wild…

Wat kun je zelf doen?

• Vergelijk prijsen per kilo/liter — soms is grootverpakking niet zuiniger
• Kijk op de onderste plank, daar liggen vaak de echte deals
• Check aanbiedingen kritisch, pak eventueel een andere supermarktapp erbij
• Maak een lijstje (en wijk er niet vanaf, of probeer het in elk geval)
• Let op prijsverschillen tussen filialen, vooral als je in de Randstad woont

Kortom — supermarkten proberen slimmer te zijn dan jij, maar met een beetje aandacht ben je ze zo af. Of dat voor iedereen werkt? Geen idee, misschien heb je gewoon meer zelfbeheersing nodig dan ik op een slechte dinsdagavond. In ieder geval: wees kritisch, deel je eigen tips hieronder (misschien mis ik wat!), en wie weet houden ze ons binnenkort niet meer zo makkelijk voor de gek. In Nederland zijn we tenslotte dol op een goede deal… nou ja, meestal dan.