Je kent het wel: je praat met iemand, blikt heel even in elkaars ogen — en dan kijk je toch maar snel weg, gewoon voor de zekerheid. Maar wat gebeurt er als je héél bewust die blik vasthoudt? Drie seconden langer, gewoon om te kijken wat er gebeurt. Klinkt simpel, maar geloof me, het effect is sterker dan een kop dubbele koffie bij HEMA op maandagochtend.

ik las vorige maand een bericht over dit experiment — en sindsdien probeer ik het zelf af en toe in de trein, op werk of zelfs in de supermarkt. Soms kijkt iemand verbaasd terug. Soms krijg je een oprechte lach.

De wetenschap achter oogcontact (kort en nuchter)

Lang oogcontact zorgt, volgens psychologen aan de Universiteit Utrecht, voor een klein schokje in je hersenen. Je limbisch systeem — dat oeroude deel verantwoordelijk voor emoties — gaat direct ‘aan’. Dit hoeft trouwens niet romantisch te zijn. Het kan ook voelen als een signaal van vertrouwen of zelfs een lichte uitdaging. Fascinerend genoeg herkennen mensen over de hele wereld dit kleine sociale spel.

Ik las ooit dat drie seconden hét kantelpunt is tussen ‘gewoon opletten’ en ‘het voelt ineens persoonlijk’. Dus: als je die seconde extra blijft kijken, doorbreek je onzichtbare grenzen. Dat kan ongemakkelijk zijn — of het opent juist een onverwachte verbinding.

Waarom kijken we zo snel weg?

• Soms puur verlegenheid — dat voel je toch direct.
• Culturele regels: in Nederland geldt “gewoon doen, niet al te opvallend”.
• We zijn bang dat het té intens wordt, of zelfs fout opgevat wordt (“Wat wil je?” — hoorde ik vorige week nog in de Jumbo).

Mijn collega vertelde tijdens de lunch dat zij op haar eerste date expres af en toe iets langer bleef kijken. Volgens haar ‘werkt het bijna altijd voor het doorbreken van ongemakkelijke stiltes’. Zelf ben ik daar soms wat te nuchter voor, maar opvallend is het wel.

Wat gebeurt er in het dagelijks leven?

Drie seconden langer — stel je dat even voor tijdens een gesprek met je baas. Of als je iets aan de caissière vraagt. Op de werkvloer in Rotterdam merkt men het nauwelijks, maar vrienden in Groningen vinden het “brutaal eerlijk”. Tsja, noord-zuid verschil misschien?

Overigens: volgens mijn buurman, gepensioneerd onderwijzer, is het “de slimste manier om de klas stil te krijgen; drie seconden kijken, geen woord zeggen, en plots let iedereen weer op”. Of hij gelijk heeft? Geen idee, maar het klinkt logisch.

Tips voor als je het zelf wilt proberen

1. Begin met iemand die je kent — dan voelt het veiliger. Bijvoorbeeld bij koffie in de bedrijfskantine.
2. Tel in je hoofd rustig tot drie (zonder het zichtbaar te doen, uiteraard).
3. Kijk vriendelijk en blijf echt aanwezig in het gesprek. Geen strenge blik, dat schrikt af.
4. Voel je dat het ongemakkelijk wordt? Lach even of kijk langzaam weg. Er hoeft niks geforceerds te ontstaan.
5. Test het. Bij een sollicitatiegesprek werkte het voor mij totaal niet, terwijl bij vrienden een gesprek juist verdiept werd. het blijft toch een beetje gokken…

Toepassingen: onverwachte voordelen (en een paar rare momenten)

• Sneller verbinding: Mensen vertrouwen je eerder.
• Meer diepgang: Gesprekken worden openhartiger (soms echt binnen één minuut, bizar eigenlijk).
• Beetje ongemak: Je wordt je bewust van jezelf — en soms zegt iemand er wat van “kijk je nou expres zo lang?”
• Plezier: Soms levert het gewoon een onverwachte glimlach van een vreemde op. Is ook wat waard.

Dus… werkt het?

Niet altijd. Soms voelt het forceren van oogcontact onnatuurlijk, zeker bij onbekenden in de bus. Maar af en toe gebeurt er iets onverwachts — een gesprek wordt warmer, of je merkt dat mensen echt luisteren. misschien is het toeval, misschien niet.

In ieder geval is het een simpele manier om meer aandacht en oprechte interactie in je dag te brengen. Probeer het eens — wie weet krijg je er wat moois voor terug. Of deel hieronder je ervaring… dan weet ik ook dat ik niet de enige ben met deze vreemde gewoonte.