Een potentieel ingrijpende maatregel

De Europese Unie bevindt zich op het punt om een besluit te nemen dat mogelijk de toegang tot honderden miljarden euro’s aan Russisch staatsvermogen in Europa voor onbepaalde tijd zal blokkeren. Deze stap wordt gezien als onderdeel van een plan om deze fondsen te gebruiken ter ondersteuning van Oekraïne. Het plan voorziet in het bevriezen van ongeveer 210 miljard euro aan Russische staatsactiva, die volgens EU-sancties momenteel in verschillende landen worden vastgehouden.

Het voorstel en de achterliggende plannen

De lidstaten van de EU worden naar verwachting vrijdagstemmen om dit bevriezingsproces op lange termijn te formaliseren. In plaats van het hernieuwen van de blokkade elke zes maanden, zou er een meerderheid in het Europees Parlement kunnen worden bereikt die de maatregel voor onbepaalde tijd goedkeurt. Deze maatregel streeft ernaar een voor de EU belangrijke discussie te starten over het gebruik van bevroren Russische reserves, met als doel een grote lening te ondersteunen voor Oekraïne.

Het grootste deel van deze activa, voornamelijk in Euroclear — een Belgische financiële clearingdienst —, wordt momenteel bewaard. De bevriezing volgt op EU-sancties die in reactie op de oorlog in Oekraïne tegen Moskou waren ingesteld.

Meerderheidssteun en mogelijke risico’s

Het voorstel vereist steun van ten minste 15 van de 27 lidstaten, wat overeenkomt met ongeveer 65 procent van de bevolking van de EU. Dit zou de EU-leiders in staat stellen om tijdens een topbespreking verdere details te bespreken over het gebruik van de reserves. Het is mogelijk dat landen zoals Hongarije en Slowakije, die een sterkerere relatie met Moskou onderhouden en tegen extra steun voor Oekraïne zijn, de voortzetting van deze maatregel kunnen blokkeren. Dit zou mogelijk leiden tot het terughalen van de fondsen naar Rusland.

Reacties en controverses

De Hongaarse premier Viktor Orban, een uitgesproken ally van Rusland binnen de EU, uitte zware kritiek op het plan. Hij beschuldigde de Europese Commissie ervan “systematisch de Europese wet te schenden” en waarschuwde dat de rechtsstaat in de EU hiermee op zijn einde zou lopen. Orban stelde dat de maatregel het voortzetten van de oorlog in Oekraïne in de hand werkt en dat deze oorlog niet te winnen is.

Ook België, waar Euroclear gevestigd is, is kritisch. Het land vreest dat het plan economische, financiële en juridische risico’s met zich meebrengt. Daarnaast heeft de Russische Centrale Bank aangekondigd dat zij een rechtszaak heeft aangespannen tegen Euroclear wegens vermeende schade door het verwijderen van Russische controle over de bevroren fondsen. Rusland noemt de plannen van de EU “illegaal” en in strijd met internationaal recht en principes van soeverein immuunrecht.

Voortdurende conflicten en militaire updates

Tegelijkertijd met de politieke en juridische discussies blijven de gevechten op het slagveld doorgaan. Oekraïense troepen claimen delen van Kupiansk in de regio Kharkiv opnieuw te hebben ingenomen en Russische troepen te hebben omsingeld. President Volodymyr Zelenskyy bezocht onlangs het gebied en prees de inzet van de troepen. Hij benadrukte dat behaalde resultaten op het front cruciaal zijn om de diplomatieke onderhandelingen te versterken, terwijl Washington druk uitoefent op Kyiv om grote territoriale concessies te doen.

De Oekraïense strijdkrachten meldden dat ze verschillende noordelijke wijken van Kupiansk hebben bevrijd en dat Russische bezettingsroutes zijn onderbroken. Daarnaast werd gemeld dat Oekraïne de controle heroverde over andere plaatsen, zoals Kindrashivka en Radkivka in de noorden van Kharkiv.

Verwachte acties op zee en nieuwe aanvallen

In een aanvulling op de voortdurende oorlogshandelingen claimen Oekraïense speciale eenheden dat ze twee Russische schepen hebben aangevallen in de Kaspische Zee. Deze operatie werd volgens hen uitgevoerd in samenwerking met een lokale verzetsgroep, genaamd “Black Spark”. Beide schepen, de Composer Rachmaninoff en de Askar-Sarydzha, zouden volgens Amerikaanse sancties militaire ladingen over de zee tussen Iran en Rusland vervoeren. De Oekraïense autoriteiten geven geen details over de schade of locatie van de aanvallen, maar stellen dat de operatie een nieuwe stap is in de strijd.

Deze aanslagen volgden op een melding dat Oekraïense drones voor het eerst een Russisch olieplatform in de Kaspische Zee hadden getroffen. Het conflict op het land en op zee blijft zich verdiepen, terwijl de tegenstellingen zich verder oppakken.