Versterking van de maritieme defensie door samenwerkingsakkoorden
Vóór de presentatie van een nieuw vredesvoorstel onder leiding van de Verenigde Staten, die de aandacht afleidde, ontmoette de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy op een reis naar Athene de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis. Tijdens deze ontmoeting werden plannen aangekondigd om samen te werken aan de ontwikkeling en inzet van vaartuigen met onbemande systemen. De dag erna, op 17 november, was Zelenskyy in Parijs, waar hij de co-productie van Rafale-gevechtsvliegtuigen en interceptordrones aankondigde. Kort daarna, op 19 november, bezocht hij Madrid om een gezamenlijk productieplan voor precisiewapens te bespreken. Andere samenwerkingsakkoorden zijn ook gesloten met Denemarken, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
De toenmalige internationale situatie en de urgentie van defensie-ontwikkelingen
Volgens experts benadrukt de huidige vredesvoorstel van de regering van de Amerikaanse president Donald Trump de noodzaak van snelle en grootschalige ontwikkeling van militaire systemen. Keir Giles, een deskundige op het gebied van Eurazië verbonden aan het Londense think tank Chatham House, stelt dat geen van de huidige diplomatieke concepten waarschijnlijk daadwerkelijk worden uitgevoerd. Hij wijst erop dat, terwijl de diplomatie lijkt stil te staan, de dreiging voor Oekraïne toeneemt doordat Russische voorstellen bedoeld zijn om Oekraïne defenseloos te maken tijdens de volgende aanvalsgolven. Hierdoor wordt de afhankelijkheid van Oekraïne van langdurige overeenkomsten voor de versterking van zijn verdediging steeds urgenter, aldus Giles.
Technologie en innovatie als strategisch voordeel voor Oekraïne
Oekraïne biedt zijn ervaring op het slagveld en testbanen voor nieuwe systemen, vooral onbemande systemen, aan als waardevolle middelen in het militaire schild van Europa. Olena Kryzhanivska, een expert op het gebied van wapensystemen in Oekraïne, legt uit dat het langetermijndoel is om alles te integreren: lucht-, land- en zeegebaseerde onbemande systemen. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de Magura, een onbemand vaartuig dat op 31 december de eerste keer met succes een vijandelijke helikopter uitschakelde door gemonteerd te worden met lucht-luchtdoelraketten, de Sidewinder, waardoor het een nieuwe tactiek mogelijk maakte. Later in mei schoot het voertuig opnieuw twee Russische Su-27 jets neer, waarmee het militaire opmerkelijkheid behaalde.
Daarnaast wordt door de Oekraïense veiligheidsdienst, de SBU, gewerkt aan de verdere ontwikkeling van deze vaartuigen. Zo is de Magura aangepast om autonome afstanden van 1500 km te overbruggen en de lading te verdubbelen tot 2 ton explosieven. De Oekraïense minister van defensie, Denys Shmyhal, presenteerde deze innovaties tijdens het Internationaal Forum voor Defensie-industrieën in Kyiv, in de hoop dat ze een strategisch voordeel opleveren en de samenwerking met Europese marine- en defensiebedrijven versterken.
Samenwerking en innovatieve materialen voor maritieme systemen
Topbedrijven zoals de scheepswerf Skaramangas uit Griekenland onderzoeken nieuwe materialen voor de bouw van onbemande vaartuigen, zoals composietmaterialen of koolstofvezel. Daarnaast ontwikkelt een klein start-up bedrijf, Expedition Zero, een nieuwe soort materiaal genaamd EcoMinera, dat is gemaakt uit vulkanisch gesteente. Dit materiaal is resistent tegen slijtage, kan worden gebruikt voor het versterken van brandstoftanks en batterijcabines en is geschikt voor onderwatergebruik. Volgens Andrew Cowen, de eigenaar van Expedition Zero, zou het zelfs een militaire toepassing kunnen krijgen door de mogelijkheid om vuur- en explosiebestendig te zijn, alsook om te functioneren onder extreme thermische omstandigheden.
Europa in transitie en de rol van innovatie
Meer dan een jaar geleden benoemde Mario Draghi, voormalig voorzitter van de Europese Centrale Bank, innovatie als één van de drie gebieden waarin Europa achterloopt. Zijn analyse wijst uit dat de afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers voor kritieke materialen en digitale technologieën groot is. Slechts vier van de 50 grootste techbedrijven wereldwijd zijn van Europese origine. In reactie hierop kondigde de Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen aan dat er 150 miljard euro ( ongeveer 170 miljard dollar) wordt toegewezen aan de defensiesector, naast de 650 miljard euro (750 miljard dollar) uit nationale budgetten binnen het plan RearmEU. Daarnaast zou er mogelijk volgende maand nog eens 164 miljard euro vrijkomen uit bevroren Russische activa in Europa.
Deze recente investeringen staan in schril contrast met de eerdere Amerikaanse en Griekse aandacht voor militaire innovatie, waarbij onder meer de Griekse scheepswerf Barracuda in 2018 haar eerste onbemande vaartuig ontwikkelde en inzet voor NAVO-oefeningen in Zuid-Italië. Ondanks de interesse bleven de bestellingen uit door het gebrek aan politieke ondersteuning in Griekenland. Experts verwachten dat Europese financiering, gekoppeld aan Oekraïense ervaring, de situatie kunnen veranderen. Tasos Hatzistefanou, oprichter van Barracuda, gelooft dat het slechts een kwestie van tijd is voordat Europese bedrijven de technologische achterstand inhalen en nieuwe, onbemande maritieme systemen introduceren.
