Dacht je dat je met samenvattingen en markeerstiften slimmer werd? Nou, daar valt dus best wat op af te dingen. Onlangs hoorde ik van een Utrechtse docente — vorige week nota bene in de trein naar Amersfoort — dat steeds meer studenten vertrouwen op dezelfde populaire methode, maar dat experts zich zorgen maken. Eerlijk, tot een paar maanden geleden geloofde ik nog in de kracht van alles markeren en herschrijven. Maar zijn die pastelkleuren echt de redding voor je geheugen?
De truc waar (bijna) iedereen intrapt
Vraag het rond op universiteiten als de VU of in de groepsapp van je studie: wie markeert z’n boek? Vrijwel iedereen. Even snel scannen, geel hier, roze daar, en het voelt nog actief ook. Maar uit onderzoek van Pam Mueller en Daniel Oppenheimer blijkt: je hersenen onthouden nauwelijks iets als je klakkeloos markeert of overschrijft. Je gaat in een soort waas door de tekst heen — en echt veel blijft er niet hangen.
Mijn collega op kantoor (die binnenkort haar tweede master afrondt — respect!) vertelde dat ze voor tentamens hele hoofdstukken overschreef. Drie dagen later wist ze soms niet eens meer waar haar aantekeningen over gingen… Misschien herken je dat wel.
Waarom is markeren zo populair?
- Het geeft een goed gevoel. Je bent bezig, alles wordt kleurig, dus het lijkt productief.
- Je hebt er weinig nadenken voor nodig. Selecteren is makkelijker dan kritisch lezen.
- Iedereen doet het — peer pressure werkt ook in studieland.
Maar het nadeel is: je denkt dat je leert, terwijl je alleen selecteert. Vraag op straat in Den Haag hoe mensen leren — de meesten noemen samenvattingen en markeren als dé truc. Terwijl experimenten aan de Universiteit van Amsterdam laten zien dat deze methodes amper effect hebben op de lange termijn.
Beter leren? Deze technieken zijn wél slim
Goed, hoewel markeren snel en makkelijk voelt, zijn er dus slimmere methodes. Hier de drie waar je hersenen wél blij van worden:
- Actief ophalen: Test jezelf, bijvoorbeeld met quizjes, kaartjes, of iemand laten overhoren. Niet voor niets gebruiken scholieren die eindexamen halen in Rotterdam vaak de flitskaarten-app.
- Verspreid leren: Begin op tijd, spreid je leermomenten over dagen. Soms lijkt blokken in één avond efficiënt, maar je hersenen houden van pauzes en herhaling.
- Uitleggen aan anderen: Als je iets kan uitleggen aan een vriend of zelfs je moeder (zoals de mijne altijd zegt: “Als ik het begrijp, doet iedereen het”), snap je het zelf ook echt.
Natuurlijk werkt niet alles voor iedereen exact hetzelfde — ik heb periodes gehad waarin alleen samenvatten écht leek te helpen. Maar gemiddeld genomen: actief met de stof werken geeft je drievoudig rendement.
Even tussendoor: waarom blijft die markeerstift toch zo fijn?
Ergens snap ik het wel. Visueel bezig zijn, overzicht, het rustig gevoel na een uur alles kleuren — het is niet waardeloos. Maar als je moet kiezen tussen kleur bekennen of écht leren, weet je nu beter. In het chatgroepje van m’n huisgenoten hebben we dit trouwens vorige maand flink besproken; de meeste mensen blijken stiekem best kritisch, maar veranderen alsnog hun gewoontes niet. Tja, gewoonte is hardnekkig…
Wat nu? Kleine tips voor je volgende studiesessie
- Probeer eens een week helemaal zonder markeren te leren.
- Maak een hele korte quiz voor jezelf na elk hoofdstuk.
- Wissel kleuren af met echte vragen: “Kan ik dit uitleggen in simpele taal?”
- Praat met studiegenoten — ontdek hoe zij slimmere trucjes toepassen.
In het kort: studeren draait meer om wat je doet met de stof dan om wat je markeert. Klinkt misschien streng, maar als je dit een maand probeert, zie je zelf het verschil. Hoewel — misschien werkt er voor jou toch weer iets heel anders…
Wat werkt voor jou het beste? Deel je ervaring hieronder, tips zijn altijd welkom (vooral van die praktische waar je morgen mee kunt starten). Veel succes — en misschien tot op die studieplek in de UB!
