Ontwikkeling van de arrestaties en de verdenkingen

In Parijs zijn vier personen aangehouden onder verdenking van spionage voor Rusland. Deze arrestaties vinden plaats te midden van een toename van vermeende Russische spionage-activiteiten in Europa. Franse officieren melden dat drie van de verdachten momenteel in hechtenis zijn genomen op verdenking van het verzamelen van informatie ten gunste van Rusland en het bevorderen van pro-Moscovische propaganda tijdens de oorlog.

Een vierde verdachte, die onder strikte politiecontrole staat, wordt niet vooraf aangehouden, maar moet zich wekelijks melden bij de autoriteiten. De betrokken personen variëren in leeftijd, waaronder een 40-jarige man die betrapt werd terwijl hij tijdens de Dodenherdenking posters pro-Moskou op het iconische Arc de Triomphe in Parijs plakte.

De verdachten en hun activiteiten

Naast de man op 40-jarige leeftijd, is er een Russische vrouw van 40 jaar die bekend staat als leider van de Franse-Russische organisatie SOS Donbass, die zichzelf presenteert als humanitaire hulporganisatie voor burgers in de regio Donbas in Oekraïne. Zij werd sinds begin dit jaar nauwlettend gevolgd door de Belgische binnenlandse inlichtingendienst, de DGSI. Deze instantie voerde in maart een strafrechtelijk onderzoek in naar vermeende delicten, waaronder samenwerking met een buitenlandse kracht, wat kan leiden tot een gevangenisstraf tot tien jaar.

De autoriteiten vermoeden dat zij probeerde economische informatie te verzamelen bij Franse bedrijfsleiders. Een andere verdachte van 63 jaar, afkomstig uit een noordelijke rand van Parijs, verblijft onder voortdurende speciale controle, terwijl een 58-jarige man onder strikte supervisie staat zonder voorafgaande detentie.

Breder veiligheids- en inlichtingenbeeld in Europa

Deze arrestaties maken deel uit van een bredere trend van toenemende angst voor Russische spionage in Europese landen. Afgelopen maand werden in het Verenigd Koninkrijk drie mannen van in de 40 gearresteerd onder de Wet nationale veiligheid van 2023, onder verdenking van hulp aan de Russische buitenlandse inlichtingendienst. Daarnaast kregen twee jonge leiders van een groep lange gevangenisstraffen opgelegd wegens het in Londen uitvoeren van brandstichtingen namens de Wagner-groep, een Russische huurlingenorganisatie gefinancierd door de staat.

In een ander incident werden in Londen drie Bulgaarse burgers veroordeeld voor lidmaatschap van een Russische spionnen-eenheid die toezicht hield op een Amerikaanse militaire basis en op personen die door Moskou werden geïdentificeerd.

De spanningen bereikten een hoogtepunt toen de Britse defensieminister John Healey vorige week verklaarde dat het Russisch spionageschip Yantar lasers richtte op Britse observatievliegende eenheden in de wateren voor Schotland. Hij noemde deze actie roekeloos en gevaarlijk en benadrukte dat het Verenigd Koninkrijk militaire opties achter de hand heeft voor het geval het schip van koers verandert.

De impact op Europa en de rol van inlichtingendiensten

De Russische beschuldigingen worden door Moskou afgewezen, met het argument dat Londen Rusland de schuld geeft telkens er iets ‘onaangenaams’ gebeurt. Ook de Zwitserse federale inlichtingendienst meldt dat Zwitserland sinds de invasie in Oekraïne een hotspots voor spionage is geworden. In 2023 werd geschat dat minstens een derde van Rusland’s 220 erkende diplomatieke vertegenwoordigers in het land mogelijk spionnen waren.

Het Britse Ministerie van Defensie rapporteert dat een Britse patrouillevaartuig in december 2024 een Russische korvet en tanker in het Kanaal heeft onderschept, waarbij de Russische maritieme bewegingen nabij Britse wateren met 30 procent stegen over twee jaar.

De NAVO heeft haar luchtpatrouilles langs de grens met Oekraïne versterkt na meldingen van Russische luchtinvallen en drone-incidenten in diverse lidstaten, waaronder Polen, waar vorige maand acht personen werden gearresteerd wegens spionage en sabotage namens Rusland.

Ook Finland nam in december 2024 een Rusland-gerelateerde schepen in beslag die verdacht werd van het opzettelijk beschadigen van onderzeese kabels tussen Finland en Estland.