Wist je dat volgens onderzoek 9 van de 10 studenten structureel dezelfde fout maakt? Echt, ik schrok zelf toen ik het las. De meeste mensen hebben het niet eens door — en daardoor blijven cijfers en motivatie soms achter, terwijl het met één simpele aanpassing vaak stukken beter kan. Wat is dat blinde vlekje en belangrijker: moet je er meteen iets mee?

Wat studeer je eigenlijk écht?

Vraag het aan je klasgenoot, je buurmeisje — zelfs je eigen broer. Grote kans dat je het standaardantwoord krijgt: “ja, ik lees de samenvatting en dan proberen maar…” Maar als je stiekem kijkt naar hun studeersessie, zie je vooral mensen die teksten herlezen, markeren en hopen dat het blijft plakken. M’n collega bij de universiteit noemde dit laatst “een soort paginabingo”.

Natuurlijk, die neonmarkers zijn verleidelijk (ja, ik heb ze ook in elke kleur). Maar eerlijk? Herlezen en markeren werken bijna nooit écht goed. Uit talloze onderzoeken — en mijn eigen chaotische tentamenweek — blijkt dat je hersenen passief blijven bij deze strategie. Het voelt als leren, maar meestal blijft er weinig hangen.

De valkuil: passief studeren

Waarom doet 90% van de mensen het dan toch zo? Misschien zijn we gewoontedieren, misschien ook gewoon een beetje lui. Maar in de groepsapp ging het er laatst over: iedereen zegt “ik ken het nu wel een beetje”, tot het proefwerk begint. Dan is het ineens weg — herkenbaar?

Hier komt ‘ie: de grootste studiefout is passief consumeren. Bladeren, onderstrepen en “denken dat je het weet”. Klinkt hard, maar dat is zoals ik het zie. Je hersens denken: lekker bezig! In werkelijkheid gebeurt er weinig, behalve dat je jezelf in slaap wiegt met bekende zinnen. Op papier lijkt dat effectief, maar op het tentamen… nou ja, dat weten we allemaal.

Hoe dan wél?

• Active Recall: Test jezelf actief. Dus niet alleen lezen, maar jezelf vragen stellen: “wat bedoelen ze met dit begrip?”
• Uitleggen aan iemand anders: Mijn moeder zei altijd: “Als je het niet uit kunt leggen, snap je het niet écht.” Ze had gelijk — meestal…
• Spaced repetition: Herhaal slim, niet veel. Liever een paar keer verspreid dan alles in één nacht (heb ik geprobeerd — werkte voor geen meter).
• Check wat je fout doet: Zeker handig: maak oefenvragen en kijk waarom je iets niet weet, in plaats van zuchten en doorgaan.

Toch liever markeren?

Tuurlijk, iedereen werkt anders — wie ben ik om te zeggen dat jouw manier niet klopt. Misschien helpt markeren jou wél een beetje ontspannen, of loopt je hoofd juist vol van al die actieve methodes. Maar als je écht verder wilt komen, probeer het dan eens omdraaien.
Op de Radboud Universiteit in Nijmegen had een docent ooit een tip: “Vraag jezelf bij iedere aantekening: kan ik dit navertellen zonder boek?” Ik dacht eerst — wat een gedoe. Maar eigenlijk, best logisch. Werkt niet bij elk vak, maar vaak wel.

Kleine hacks voor grote vooruitgang

• Maak een quiz van je stof — zelfs als niemand meedoet behalve je kat
• Bedenk een stom ezelsbruggetje — die blijven het best hangen
• Leg uit aan je oma, buurjongen of je plant — als je het hardop zegt, zie je de gaten

En soms — eerlijk is eerlijk — heb je gewoon geluk. Of net pech. Maar over het algemeen: als je actief leert, werkt het beter. Al is het soms een kwestie van niet vergeten pauze te nemen (ben ik zelf ook slecht in, trouwens…).

Tot slot — hoe nu verder?

Niemand is perfect. Misschien denk je nu: “pff, ik studeer al jaren zo en het gaat prima.” Geloof ik best. Maar stel dát je toch een boost wilt, probeer eens één van deze manieren uit. Moet niet, mag wel. En als je zelf nog losse tips hebt — laat het gerust hieronder weten. Wie weet helpt het iemand die net even vastzit. In ieder geval: succes de komende tentamens, en onthoud — markeren mag, maar leren werkt beter als je hersens meedoen. In het echt dan. Nou ja, je snapt het wel…