Wat is er gebeurd?

Prema Wangjom Thongdok was op vrijdag onderweg met haar Indiase paspoort van het Verenigd Koninkrijk, waar ze woont, naar Japan. Tijdens haar tussenstop op Shanghai Pudong International Airport in China, die gepland stond als een pauze van drie uur, werd ze aangehouden. Thongdok beschuldigde de Chinese autoriteiten dat ze haar 18 uur lang vasthielden en intimideerden, voornamelijk omdat haar paspoort haar geboorteplaats vermeldde als Arunachal Pradesh.

Zij gaf aan dat de autoriteiten haar paspoort als ‘ongeldig’ verklaarden en beweerden dat de regio officieel deel uitmaakt van China, onder de naam zuid-Tibet of Zangnan. Volgens Thongdok had ze de immigratiedeur al gepasseerd, maar een ambtenaar begon te schreeuwen dat zij uit India kwam en haar specifiek uit de rij haalde.

Toen Thongdok vroeg waarom ze werd meegenomen, zei een officier dat haar paspoort niet geldig was omdat ze in Arunachal Pradesh was geboren. De officier zei bovendien dat Arunachal Pradesh onderdeel van China is en dat haar paspoort daarom niet toegestaan werd. Thongdok reageerde dat Arunachal Pradesh bij India hoort en ze nooit had gehoord dat het deel uitmaakte van China.

Hoewel Thongdok geen tijdlijn kreeg over hoelang ze zou worden aangehouden, werd ze vastgehouden op het vliegveld. Verscheidene Indiase media meldden dat ze onder druk was gezet door de luchthavenautoriteiten om een nieuw ticket te kopen op China Eastern Airlines, met de dreiging dat haar paspoort pas zou worden teruggegeven als ze daarvoor koos. Dit leidde tot financiële verliezen door gemiste vluchten en reserveringen.

Uiteindelijk nam een vriend in het Verenigd Koninkrijk contact op met het Indiase consulaat in Shanghai, dat haar vervolgens begeleidde op een late vlucht uit de stad.

Een Indiaas krant meldt dat Thongdok in oktober zonder problemen door dezelfde luchthaven was gegaan. Het is niet duidelijk wat deze keer anders maakte.

Zijn er eerder soortgelijke incidenten geweest?

In 2005 introduceerde China een beleid waarbij stapelsvisa werden uitgegeven aan inwoners van Arunachal Pradesh die naar China reisden. Inwoners van India krijgen wel een gestempeld Chinees visum op hun paspoort. China stelt dat het geen reguliere visa kan uitgeven aan inwoners van Arunachal Pradesh omdat het die regio beschouwt als Chinees grondgebied.

India accepteert dergelijke stapelsvisa niet. Volgens India zou dit betekenen dat men erkent dat Arunachal Pradesh niet bij India hoort. In 2013 werden twee pijlvaarders uit Arunachal Pradesh, die naar Wuxi in Oost-China reisden voor het jeugdwereldkampioenschap boogschieten, geweigerd door India. Vanwege het getouwtrek over de visa, en de recente spraakverwarring, reisden ze niet af.

In juli 2023 kregen drie boogschutters uit Arunachal Pradesh stapelsvisa voor de Werelduniversiteitsspelen in Chengdu, China, maar weigerden later door overheidsweigering deel te nemen. In september dat jaar konden dezelfde atleten niet meedoen aan de Aziatische Spelen in Hangzhou omdat ze hun accreditatiekaart niet konden downloaden, die als visum diende.

De Indiase minister van sport, Anurag Thakur, besloot zijn reis naar Hangzhou te annuleren uit protest.

Wat speelt er in het geschil over Arunachal Pradesh?

Het conflict tussen India en China over Arunachal Pradesh dateert uit de Britse koloniale tijd. In maart 1914 werd de McMahon-lijn vastgesteld tijdens de Simla-raad in India. Deze diende als grens tussen Tibet, China en Groot-Brittannië, maar China erkende deze niet en ontkende de legitimiteit ervan. China beweert dat Tibet geen unilaterale bevoegdheid had om de grens te bepalen en wijst op kaarten uit die tijd die de regio bij China inlijpen.

India erkent sinds haar onafhankelijkheid in 1947 de McMahon-lijn als de grens met China. China stelt dat beide landen de grens op basis van onderhandelingen moeten vaststellen en blijft vaste claims houden op het hele gebied.

De Chinese president Xi Jinping sinds 2012 heeft een assertievere houding ingenomen over territoriale kwesties. China claimt nu het hele grondgebied van Arunachal Pradesh, terwijl het daarvoor vooral Tawang als een belangrijk punt beschouwde. Sinds 2012 is de spanning aangezwollen, vooral sinds Xi Jinping zich sterk uitspreekt voor territoriale integriteit.

Hoe is de geschiedenis van het conflict?

Het gebied van Arunachal Pradesh, dat slechts een kleine bevolkingsdichtheid heeft, was al verschuivend aanwezig in conflicten vanaf de jaren ’60. In oktober 1962 waren er strijdigheden tijdens de Indo-China-oorlog, waarbij Chinese troepen Indiaans grondgebied aanvielen bij Tawang. Na het conflict bleef de regio onder controle van China, terwijl de grens sinds 1975 nog steeds een punt van discussie is.

In 2012 hinderde China de geplande reis van de Dalai Lama naar Arunachal Pradesh, en dit leidde tot verdere spanningen. Minor border skirmishes en conflicten over infrastructuurprojecten deden de spanningen toenemen. China bouwde bijvoorbeeld een dam in Tibet nabij de grens, waarop India reageerde met het afsluiten van projecten in Arunachal Pradesh, wat ook gevolgen had voor lokale gemeenschappen.

Waarom is Arunachal Pradesh belangrijk?

Het strategische belang van Arunachal Pradesh ligt in de ligging, aangezien het de verbinding vormt tussen India en Zuidoost-Azië. Het grenst aan Myanmar, dat op zijn beurt Hong Kong en Thailand verbindt via de Trilaterale Highway. Daarnaast heeft het toenemende belang voor China, dat het gebied beschouwt als een uitbreiding van Tibet. In 1683 werd in Tawang de zesde Dalai Lama geboren.

China erkent het niet als Indiase regio en beschouwt het als onderdeel van Tibet. India erkent dit niet en beschouwt Arunachal Pradesh als een integraal deel van het land. In september 2024 noemde India een berg in Arunachal Pradesh naar de zesde Dalai Lama, wat door China werd afgewezen.

Hoe reageren China en India?

Na de confrontatie op Shanghai Pudong Airport stelde het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, via woordvoerster Mao Ning, dat Zangnan Chinees grondgebied is en dat de soevereiniteit over Arunachal Pradesh geen erkende status heeft. Ze benadrukte dat de Chinese autoriteiten Thongdok correct en volgens de regels behandelden.

India reageerde hierop door te benadrukken dat Arunachal Pradesh volledig en onlosmakelijk bij India hoort. De woordvoerder van het Indiase ministerie, Randhir Jaiswal, zei dat India de situatie sterk heeft aangekaart en dat China hun actie niet kan rechtvaardigen op grond van internationale verdragen en regels over visa en grensoverschrijdend reizen.

De recente incidenten en spanningen worden door beide landen nog steeds nauwlettend gevolgd, maar worden door velen beschouwd als onderdeel van een complexer, langdurig conflict over territoriale soevereiniteit.