Weet je nog hoe het op school altijd leek alsof leren alleen voor jongeren was? Nou, ik las vorige maand dat je hersenen écht niet stoppen met leren na je veertigste. Sterker nog, in de Amsterdamse tram hoorde ik laatst twee dames van 50+ enthousiast praten over hun cursus Spaans — volgens hen was het makkelijker dan gedacht. Toch blijft het idee dat je na 40 ‘te oud’ bent om iets nieuws te leren hardnekkig hangen. Tijd om daar eens goed naar te kijken.

Leren na je 40ste: sprookje of wetenschap?

Er wordt vaak gezegd: “Wat je jong niet geleerd hebt…” Maar neurowetenschappers uit Groningen laten zien dat volwassenhersenen niet alleen kunnen, maar zelfs beter kunnen leren door ervaring. Ja, het duurt soms iets langer — je mist die jeugdige snelheid — maar daar staat tegenover dat je beter verbanden legt en denkpatronen sneller doorziet. Mijn buurman, 47, sprak ineens een half jaar geleden vloeiend Italiaans. Bleek dat hij elke ochtend twintig minuten met een app en pen en papier aan de keukentafel zat (hij zweert bij ouderwets opschrijven).

De ‘spaced repetition’ methode: kort & krachtig

Ken je de ‘spaced repetition’ methode al? Klinkt misschien als iets uit Silicon Valley, maar deze techniek stamt uit de vorige eeuw. Kort gezegd: je herhaalt iets niet eindeloos achter elkaar, maar met steeds langere pauzes ertussen. Dus: je leert vandaag een nieuwe zin, overmorgen weer, dan na een week, enzovoorts. Het algoritme van apps als Duolingo en Anki werkt precies volgens dit principe. In onze werkchat bij het gemeentehuis zweren minstens drie collega’s erbij — zij onthouden hun Franse woordjes ineens als de beste.

• Begin met kleine blokken — bijvoorbeeld 10 minuten per dag
• Gebruik een app óf een papieren kaartjessysteem, wat beter bij je past
• Plan herhalingsmomenten; vergeet niet jezelf te belonen (een koekje schijnt te helpen…)

ik dacht eerst: “dat kan toch niet voor iedereen werken?” Maar een onderzoek van de Radboud Universiteit liet zien dat ouderen de stof daadwerkelijk langer onthouden met deze methode dan jongeren. Misschien is het toch geen marketingpraatje.

Leermoeheid voorbij – zo blijf je gemotiveerd

Motivatie is na je 40ste wel echt een ander verhaal. Je hebt drukte, zorgen, duizend redenen om niet te starten. Maanden terug probeerde ik gitaarspelen op te pakken — opgeven lag steeds op de loer. Maar wat hielp: minidoelen. Eén simpel akkoord. Of een liedje van Bløf kunnen meespelen tijdens een familieavond.

Collega Andrea tipte: “maak je voortgang zichtbaar, hang een lijstje op de koelkast.” Klinkt suf, werkt als een trein. En wees eerlijk, wie wil er nou geen sticker plakken na een nieuwe mijlpaal? In een Leids café hoorde ik zelfs iemand zijn eigen beloningssysteem bespreken — bij iedere les een stukje appeltaart.

Praktische hacks – vandaag beginnen (en volhouden)

• Zet vaste tijden in je agenda — liefst meteen na het koffiedrinken
• Leer samen met iemand; groepsdruk werkt, hoe ouder je ook bent
• Stel belachelijk haalbare doelen (vandaag één woord, morgen twee)
• Mix digitaal en analoog: een app vult je aan, maar aantekeningen op papier blijven krachtig

ik wil niet beweren dat het allemaal vlot en zonder hobbels gaat — soms denk je ‘waarom doe ik dit eigenlijk’. Maar kleine stappen werken, echt. Misschien werkt het voor jou weer net anders, geen idee, maar in Den Haag hoor ik overal gezellige cursusgroepjes kletsen en lachen over nieuwe kennis. Kortom, leren na je 40ste is lastiger, maar absoluut niet onmogelijk. Zelfs een beetje leuk als je het goed aanpakt… Nou ja, zo ervaar ik het.

En u, al begonnen?

Dus, waar wacht u eigenlijk op? Pak die oude droom weer op, schrijf u in voor die cursus, koop dat beginnersboek, meld u aan bij dat koor. Of drop uw tips en ervaringen hieronder. Misschien leren we samen nog iets nieuws. In ieder geval — succes (en een extra koekje mag gerust)!