Stel je voor: je zit op een regenachtige dinsdag in de trein richting Haarlem, leest een boek, en ineens valt het kwartje — leren na je 40ste hoeft dus helemaal niet moeilijker te zijn! Toch hoorde ik vorige maand nog op het terras in Utrecht: “Tja, na je 40ste neemt het toch allemaal af…” Maar klopt dat eigenlijk wel?

Onlangs stuitte ik op een onderzoek van de Radboud Universiteit dat het hele idee onderuit haalt. Blijkbaar zijn we massaal verkeerd voorgelicht — en eerlijk, dat lucht op. Want wie wil nu vastroesten op z’n veertigste?

Waar Kwam Dat Fabeltje Vandaan?

Mijn moeder zei altijd: “Nieuwe dingen leren? Doe dat nu, straks ben je er te oud voor.” En ja, hersenen veranderen met de leeftijd — dat kan ik niet ontkennen. Toch blijkt uit recent onderzoek (2024, Radboud Universiteit Nijmegen) dat het allemaal genuanceerder ligt.

Kleine disclaimer: wetenschappers ontdekken nog elk jaar nieuwe dingen. Maar de mythe dat onze cognitieve vaardigheden plots keihard achteruit hollen na ons veertigste, is vooral… nou ja, een mythe dus.

Wat Zegt Het Nieuwe Onderzoek?

In het onderzoek werd een groep mensen tussen de 40 en 65 regelmatig getest op leervermogen en geheugen. Verrassend resultaat: hun prestaties verschilden nauwelijks van die van twintigers. Nou snap ik: multitasken als in je studententijd lukt echt niet meer (weet je nog — koffie, tentamens, feesten) maar nieuwe talen leren, of jezelf omscholen, blijkt minstens zo prima te lukken.

• Korte samenvatting: Volwassenen kunnen wel efficiënt nieuwe informatie verwerken.
• Ons brein compenseert het tragere verwerken van data met betere strategieën.
• Oudere deelnemers waren zelfs gemotiveerder dan jongere.

Waarom Werkt Leren Op Leeftijd (Vaak) Beter?

Eerlijk toegegeven: ik betrap mezelf er soms op dat ik niet meer alles in één keer onthoud. Maar toch — als ik nu iets leer, blijft het vaker hangen. Dat blijkt ook uit gesprekken met collega’s: “Vroeger stampte ik, nu begrijp ik het echt,” zei een vriend uit Rotterdam laatst.

Niet gek ook. We hebben meer levenservaring, betere focus (wie kan er nu nog 3 uur TikTok scrollen?) en vaak meer zelfkennis. Daardoor pikken we sneller op wat voor ons werkt — en wat niet. Althans, dat vermoed ik… misschien geldt het niet voor iedereen.

Praktische Tips Voor Wie Na 40 Nog Iets Wil Leren

Kortom, het is nooit te laat om een cursus Spaans te volgen bij de Volksuniversiteit of te starten met fotografie in het Vondelpark. Hier een paar tips die ik (en m’n buurman van 52 overigens ook) handig vindt:

• Structuur is alles: Maak een weekplanning. Op dinsdag om 20:00 gewoon inplannen om te leren.
• Regelmatig oefenen: Kleine beetjes, vaak. Vijf minuten vocabulaire per dag werkt beter dan een uur stressen.
• Gooi perfectionisme overboord: Fouten maken is onderdeel van groei. Ideaal is overschat.
• Gebruik tech: Denk aan apps als Duolingo of GoodNotes op je tablet — werkt echt prima, hoewel je soms vastloopt op rare bugs…
• Deel je proces: Vertel je partner of kinderen waar je mee bezig bent. Maakt het minder “schoolse” en leuker.

Tot Slot — Ja, Je Kan Nog Leren! (Al Dan Niet Met Foutjes)

Dus — mocht je nog twijfelen of verder leren na je 40ste zin heeft: dat heeft het dus absoluut. Misschien ben ik bevooroordeeld, want ik zie in mijn omgeving (van de kapper in Amsterdam tot IT’ers op kantoor) vooral mensen die juist nu groots groeien. Wie weet werkt het voor jou anders — ieder brein z’n grillen… Maar probeer het gewoon. Schrijf je in, download die app, start met een boek. In het ergste geval krijg je er goede verhalen van. In het beste geval snap je straks Spaans of maak je je eerste kunstwerk.

In het kort: leerangst na je 40ste — daar trapt niemand meer in. Of mis ik iets? Deel vooral je ervaringen hieronder — want eigenlijk ben ik gewoon benieuwd hoe het bij jullie ging.