Op een vrijdagmiddag — het regende weer eens in Utrecht — viel het me opeens op: ik reageer heel anders op mensen dan tien jaar geleden. Niet omdat ik nou ineens “wijs” ben geworden, maar gewoon… tja, de tijd doet z’n werk. Het idee dat je communicatiestijl na je 50ste verandert klinkt als een hoofdstuk uit een HR-cursusboek, maar geloof me, het is minder cliché en soms zelfs grappig awkward.

Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam schreven het al vorig jaar: onze communicatie verandert naarmate we ouder worden. Maar hoe? En wat betekent dat in het dagelijks leven, voor jou, je collega’s, je partner — en de caissière van Albert Heijn? laten we het uitpluizen, geen perfect antwoorden, maar wel graag met wat Hollandse nuchterheid.

Herken je dit? De subtiele verschillen na 50

• Minder haast om te reageren. Terwijl je vroeger binnen een seconde met een comeback kwam, ben je nu soms net te laat. Niet altijd erg — tijd nemen is sowieso schaars tegenwoordig.
• Meer relativering. Je hoort een sneer in het familieappje en denkt: “Oké, heeft vast een slechte dag gehad.” Vroeger had je nog gereageerd, nu swipe je door naar Marktplaats.
• Directheid, maar zonder drama. Mijn buurvrouw (haar kinderen uit huis, kort kapsel, altijd op de racefiets) zegt: “Je krijgt minder zin om om dingen heen te draaien.” Niet bot, gewoon duidelijk. Fijn eigenlijk, zolang je omgeving het aankan.

Voorbeelden zie je overal. Mijn collega Mark — tegenwoordig grootvader, altijd een mening (“ik zal het wel verkeerd zien hoor…”) — merkt dat hij minder behoefte heeft om overal een punt van te maken. Het boeit hem minder. Maar als het erop aankomt, is hij wel messcherp direct. Mijn moeder (“sinds ik 65 ben, zeg ik gewoon wat ik denk, klaar” — en ze meent het), voegt daar nog aan toe: “En als ze het niet leuk vinden, jammer dan.” Herkenbaar? Waarschijnlijk wel.

Waarom gebeurt dit precies?

Als ik psychologen mag geloven (en wie gelooft psychologen nou altijd?), zijn er drie hoofdredenen:

1. Levenservaring — Na decennialang te hebben gecommuniceerd, leer je wat werkt en wat tijdverspilling is.
2. Veranderende prioriteiten — Je hebt geen tijd meer voor eindeloze discussies over parket kleuren of WhatsApp-groepen vol pingponggesprekken.
3. Zelfvertrouwen groeit — Je hoeft jezelf niet meer te bewijzen aan alles en iedereen. Dus je filter wordt grover, soms met een knipoog.

Praktische tips: zo pak je het handig aan

Toegegeven, soms is het lastig om mensen mee te nemen in je nieuwe stijl. Je kinderen voelen zich misschien afgewezen, je collega snapt niet waarom je niet meer “ja, leuk idee!” roept bij alles. Mijn tip – en het klinkt simpel, maar goed, probeer het maar eens:

• Geef uitleg. Als je communicatie verandert, leg het uit. “Sorry, ik ben wat directer geworden, oud en lui zeg maar. Niks persoonlijks!”
• Blijf nieuwsgierig. Vraag door, zelfs als je denkt “waar gaat dit over?”. Soms zit er goud tussen de regels.
• Accepteer verschil. Niet iedereen hoeft je nieuwe stijl meteen te begrijpen. Dat is oké. Het komt vaak vanzelf — of niet, dat is ook goed.

Mensen in mijn omgeving reageren er verschillend op. De één waardeert de openheid, een ander mist het “oude gezellige”. Ik verwacht geen perfecte harmonie — soms moet je gewoon even wennen aan dat je ouder wordt. Vooral als je je bij de HEMA ineens druk maakt over de toon van de kassajuf. Gek eigenlijk hoe het werkt.

Kleine lessen uit het veld (en uit het leven)

Op social media zie ik vaak mensen die hun veranderende communicatie na hun 50ste als “bevrijdend” omschrijven. Maar soms voelt het ook wat ongemakkelijk – bijvoorbeeld als je ineens het koffieautomaatgesprek in het kantoorpand misloopt. Je bent gewoon… net iets minder “aan”. En misschien ook juist meer jezelf, hoe suf dat ook klinkt.

M’n buurman zegt altijd: “Je hoeft niet alles te delen — maar wat je zegt, moet wel kloppen.” Ik weet niet of dat een officiële spreuk is uit Brabant, maar hij heeft wel een punt.

Tot slot: gewoon blijven praten (maar lekker op je eigen manier)

Dus — als je merkt dat je na je 50ste anders communiceert, ben je niet de enige. Zie het als een kans om dichter bij jezelf te komen. En wees niet bang om daar af en toe een beetje onhandig in te zijn. Zolang je maar blijft praten, lachen, luisteren. En misschien af en toe iemand verrast met een onverwachte opmerking. In ieder geval: deel gerust je ervaringen, ik hoor graag hoe het bij jou zit — of ik er helemaal naast zit mag je ook gewoon zeggen. In een comment hieronder, of straks bij de koffieautomaat. Nou ja… u snapt het.