Veranderingen in de communicatie over vredesinitiatieven

De Verenigde Staten en Oekraïne hebben onlangs een gewijzigde structuur aangekondigd die gericht is op het beëindigen van het conflict met Rusland. Deze herziening volgde op eerdere voorstellen vanuit Washington die kritiek kregen vanwege hun vermeende te grote gunstigheid richting Moskou. Tijdens een gezamenlijke verklaring op zondag benadrukten Amerikaanse en Oekraïense functionarissen dat elke overeenkomst die een einde maakt aan de oorlog, de soevereiniteit van Oekraïne volledig moet respecteren. Daarbij presenteerden ze een “bijgewerkt en verfijnd vredeskader”, hoewel dit voorlopig nog weinig details bevatte.

De stand van de onderhandelingen

Volgens de betrokken partijen werd die dag duidelijk dat de gesprekken bijzonder productief waren. De discussies gingen dieper in op het afstemmen van standpunten en het vaststellen van concrete vervolgstappen. Eindresultaat: beide zijden waren het erover eens dat er behoefte is aan een duurzame en rechtvaardige vrede. In Genève spraken de partijen over de noodzaak om verder te blijven werken aan een akkoord dat stabiliteit en veiligheid voor Oekraïne garandeert.

De gezamenlijke verklaring benadrukte eveneens dat de Verenigde Staten en Oekraïne hun bereidheid willen behouden om samen te blijven werken aan het verzekeren van vrede, veiligheid en verdere wederopbouw van Oekraïne.

De bijdrage van de Amerikaanse diplomatie

Op zondag uitte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, dat er tijdens de onderhandelingen aanzienlijke vooruitgang was geboekt. Hij sprak over een “tremendous progress”, maar voegde eraan toe dat er nog geen concrete oplossingen waren voor de meest complexe punten. Volgens Rubio waren er aanpassingen gedaan in het vredesplan van voormalig president Donald Trump, vooral met betrekking tot de rol van de NAVO, om de verschillen tussen de partijen te verkleinen.

De minister stelde dat de resterende problemen niet onoverkomelijk zijn en dat er gewoonweg meer tijd nodig is om de knelpunten op te lossen. Rubio bleef vaag over de inhoud van de aanpassingen, bijvoorbeeld of Kyiv akkoord ging met bepaalde Russische eisen, zoals territoriale concessies.

Hij uitte vertrouwen in een mogelijk akkoord: “Ik heb een zeer positief gevoel dat we hier iets kunnen bereiken omdat we vandaag grote vooruitgang hebben geboekt,” aldus Rubio.

Reacties en standpunten vanuit Washington en Kyiv

Rubio’s optimistische woorden kwamen kort nadat voormalig president Trump echter kritiek uitte op Kyiv, door te stellen dat Oekraïne niet dankbaar genoeg was voor de steun van de Amerikaanse regering. Trump beweerde bovendien dat het leiderschap in Oekraïne geen waardering toonde, terwijl Europa nog steeds olie blijft kopen uit Rusland. Op social media, onder andere op Truth Social, uitte Trump zijn mening over Oekraïne’s houding en de uitkomst van de onderhandelingen.

Na Trumps uitspraken reageerde Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy via X (voorheen Twitter) door te bedanken voor de steun van de Verenigde Staten en specifiek voor de hulp van Trump zelf in de afweer tegen Moskou. Zelenskyy gaf aan dat het leek alsof het plan van Trump voor het beëindigen van de oorlog ongunstig was voor Oekraïne, omdat het onder andere vroeg om het inperken van het leger en de teruggave van de Krim, Loehansk en Donetsk aan Rusland.

De Europese perspectiveer op vrede en soevereiniteit

Eurocommissaris Ursula von der Leyen benadrukte dat elk vredesinitiatief de onafhankelijkheid van Oekraïne moet respecteren, inclusief het recht om zelf te bepalen of het zich bij de Europese Unie wil voegen. Ze onderstreepte dat de eerste stap ligt in de wederopbouw en integratie van Oekraïne in de interne markt en de defensie-industrie, gevolgd door mogelijke toetreding tot de Unie.

Vraag of een akkoord nog haalbaar was voor de deadline van Trump op donderdag, antwoordde Rubio dat de intentie is om het zo snel mogelijk af te ronden. Hij benadrukte dat het een “levend document” is dat continue aangepast zal worden. Tevens werd duidelijk dat het akkoord ook door Moskou moet worden goedgekeurd; Rubio stelde dat “de Russen hier een stem in hebben”.

De Russische positie

Vrijdag verklaarde Russisch president Vladimir Poetin dat het voorstel van Trump mogelijk de basis kan vormen voor een definitieve vredesregeling. Tegelijk waarschuwde hij dat Rusland verder Oekraïne binnen zou treden als Kyiv weigerde te onderhandelen. Poetin benadrukte dat de situatie nog niet is opgelost en dat verdere militaire acties niet uitgesloten zijn.