Noch ’s ochtends, noch ’s avonds: dit is het beste moment om te leren

Altijd 's ochtends of 's avonds gestudeerd? Ontdek hét verrassende moment waarop leren het meeste oplevert, volgens onderzoek én de praktijk.

Stel je voor: je staat vroeg op, sterke koffie erbij, boeken open, klaar om de wereld te veroveren. Of juist ’s avonds, als de rust is teruggekeerd in huis — de een zweert bij ochtenduren, de ander bij nachtelijke studie. Maar wat als ik zeg dat beide mis kunnen zijn? Echt waar, er is nog een ander moment. Dat las ik laatst in een artikel van NRC en sindsdien laat het me niet los.

“best time to study sunlight dutch student home”

Waarom timing zo belangrijk is — en toch iedereen het anders doet

Mijn collega bij de bibliotheek — hij studeert ‘s ochtends vroeg, voor de kinderen wakker worden. Mijn nichtje juist na het eten, als haar hoofd ‘leeg’ is. De universiteit van Groningen publiceerde hier vorig jaar een rapport over. Wat bleek: motivatie en biologische klok botsen vaker dan je denkt.
Volgens de studie presteren we het best tijdens het midden van de dag, grofweg tussen 11.00 en 14.00. Waarom? Ons brein is dan wakker genoeg om actief te verwerken, maar nog niet murw van informatie-overload.

De middag als geheime tijd voor focus

Misschien voelt het herkenbaar: rond elf uur ’s ochtends, als de werkdruk stijgt, lijken je hersenen op volle toeren te draaien. Ik merkte het pas echt toen mijn kantoor tijdelijk verhuisde naar een flexplek bij Coffee Company (Filiaal Kinkerstraat — aanrader trouwens).
’s Ochtends nog wazig, maar na het tweede bakkie? Concentratie als een laserstraal. Niet te laat, want na drie uur sluipt de dip erin. Wetenschappers noemen dat het “afnemend circadiaans alertheidseffect”. Je merkt het vooral als je rond lunchtijd echt even doorpakt, en daarna stop je voor je vastloopt — bijna niemand houdt dat vol tot 17.00.

“dutch student studying at lunch break in city cafe”

Praktische tips: zo maak je van jouw middag een krachtmoment

  • Plan losse blokken: Zet tussen 11:00-14:00 geen meetings. Blok gewoon 1,5 uur puur voor focus. In ons team bij de gemeente Utrecht heeft dat echt effect gehad.
  • Zone out: Zit niet vast aan die bureaustoel. Loop vijf minuten naar buiten — in de pauze even langs de singel bijvoorbeeld. Daarna floept je hersencapaciteit vaak weer omhoog.
  • Mix leerstof: Niet drie uur achter elkaar complexe theorie. Wissel af: eerst lezen, dan samenvatten, dan video. Mijn oude studiecoach in Amsterdam zei altijd: “Je geest is gek op onverwachte wendingen.”

Zitten er nadelen aan?

Natuurlijk — niet iedereen kan zich zomaar aan een “gouden” tijdstip houden. In de zorg hebben collega’s gekke shifts, ouders met jonge kinderen besparen tijd waar ze kunnen. Zelf lukt het mij ook lang niet elke dag. Soms draait alles om overleven tot de volgende pauze, eerlijk gezegd. Misschien ben ik zelf wel teveel fan van het middagritme, het werkt niet altijd voor iedereen…

Wat werkt (of niet) voor jou?

Dus — toch niet de vroege vogel of de nachtuil, maar gewoon slim timen? Het voelt minder heroïsch, maar ik zie bij mezelf én vrienden: als je dat middelpunt gebruikt, hoef je ‘s avonds minder te stressen. Mijn buurvrouw (lerares groep 6 in Haarlem) zei vorige week: “Sinds ik tussen twaalf en twee mijn administratie doe, hou ik energie over voor m’n gezin.”

In het kort: probeer die middag uit, kijk of het werkt, gooi het desnoods volgende week weer om. Wie weet ineens een open deur, misschien totaal niks voor jou. Nou ja — dát is dus wat ik wilde delen.
Welke tijd werkt bij jullie thuis of op kantoor? Deel gerust tips of blunders hieronder. We leren (hopelijk) allemaal wat bij.