Verwachte omvang en achtergrond van de protesten

Het land bereidt zich voor op een nationale actiebijeenkomst die naar verwachting de grootste sinds juni 2013 zal worden. Destijds moest Portugal zijn overheidsuitgaven drastisch terugschroeven in ruil voor internationale financiële hulp, nadat het geconfronteerd werd met een schuldencrisis die meerdere Europese landen trof.

De beoogde staking komt voort uit protesten van vakbonden tegen de geplande arbeidsrechtsherzieningen van de centrum-rechtse minderheidsregering. Naar verwachting zullen veel sectoren, waaronder het openbaar vervoer, onderwijs, rechtspraak en ziekenhuizen, geconfronteerd worden met ernstige verstoringen op donderdag. Werkers verzetten zich tegen een wetsvoorstel dat het ontslagproces wil versoepelen, de duur van vaste contracten wil verruimen en de minimale diensten tijdens stakingen wil uitbreiden.

Controverse rondom arbeidswetgeving

Premier Luis Montenegro benadrukt dat de hervormingen, die meer dan honderd maatregelen bevatten, bedoeld zijn om de economische groei te stimuleren en betere lonen te realiseren.

De CGTP, de communistisch ingebrachte Algemene Confederatie van de Portugese Arbeiders, en de meer gematigde Algemene Vakbond van Arbeiders (UGT), verwelkomen de plannen niet. De CGTP organiseert ongeveer twintig demonstraties in het hele land. Tiago Oliveira, secretaris-generaal van de confederatie, noemde de hervormingen “een van de grootste aanvallen op de arbeidswereld”.

Volgens Oliveira zullen de maatregelen de werkzekerheid ondermijnen, de arbeidsduur deregulariseren en ontslagen eenvoudiger maken. Van de ongeveer vijf miljoen werkenden in Portugal zijn er al 1,3 miljoen in onzekere functies, aldus de vakbondsleider.

De rol van de vakbonden en publieke steun

Vakbonden uit de privésector geven aan zich bij de staking aan te willen sluiten. Zo verwacht TAP Air Portugal dat slechts een derde van de gebruikelijke 250 vluchten zal plaatsvinden, en de nationale spoorwegmaatschappij waarschuwt dat de verstoringen mogelijk tot vrijdag zullen duren.

Met de verkiezingen voor een nieuwe president in vroege 2026 wenst Oliveira te benadrukken dat de staking “al een succes is”, omdat die de publieke aandacht heeft gevestigd op de arbeidsherzieningen van de regering.

Volgens een enquête in de Portugese krant steunt 61 procent van de respondenten het protest. Voorafgaand aan de staking uitte Montenegro de hoop dat het land “zo normaal mogelijk zal functioneren”, ondanks dat zijn partij geen parlementaire meerderheid heeft. Hij stelde dat de regering met steun van liberaal en extreemrechts de wetswijzigingen zal proberen door te voeren.

Politieke en economische context

De oppositie linkswijzend beschuldigt Montenegro ervan niet openlijk te hebben gemaakt dat de terugdraaibare arbeidsrechten tijdens de campagne voor de vorige parlementsverkiezingen op de agenda stonden. Ondanks een economische groei van ongeveer 2 procent en een historisch laag werkloosheidspercentage van circa 6 procent, vindt de premier dat Portugal de gunstige omstandigheden moet benutten om hervormingen door te voeren.