Introductie van het nieuwe budget
De Britse minister van Financiën, Rachel Reeves, kondigde woensdag het meest recente begrotingsplan aan, met ingrijpende belastingverhogingen die naar verwachting tot 2030 zo’n 26,1 miljard pond (ongeveer 34,4 miljard dollar) zullen genereren voor de staatskas. Het budget werd met grote belangstelling verwacht, aangezien het een cruciaal moment was voor de regerende Labour-partij, die zich de afgelopen maanden moest aanpassen aan tegenvallende opiniepeilingen. Eerder dit jaar liet een peiling van YouGov zien dat indien er nu verkiezingen plaatsgevonden, de rechtse Reform UK-partij met harde standpunten over immigratie de macht zou krijgen.
De blunder van de Office for Budget Responsibility
Verrassend genoeg publiceerde het Office for Budget Responsibility (OBR), dat normaal gesproken pas na de bekendmaking het oordeel geeft, slechts twee uur voor de aankondiging haar economische vooruitzichten op haar website. Reeves noemde deze vergissing „diep teleurstellend” en „ernstig fout”.
De impact van belastingverhogingen
Reeves erkende dat de geplande belastingverhogingen, vooral door het bevriezen van de bestaande inkomensgrenzen, ertoe zullen leiden dat meer mensen hogere belastingen moeten betalen naarmate hun inkomen door inflatie stijgt. Dit beleid betekent dat in de komende jaren ongeveer 780.000 mensen voor het eerst belasting zullen betalen in de basisbelastinggroep, met nog eens 920.000 hogere belastingplichtigen en 4.000 extra voor de hoogste schijven. Volgens Irem Guceri, econoom aan de Universiteit van Oxford, betekent dit dat honderden duizenden belastingplichtigen voor het eerst inkomstenbelasting gaan betalen en dat bestaande belastingplichtigen hogere lasten krijgen.
Financiële doelen en overheidsleningen
Het geplande begrotingstekort voor 2026/2027 wordt geraamd op 28,8 miljard pond. Reeves stelde dat dit tekort in 2028 zou kunnen omslaan in een overschot van 24,6 miljard pond voor 2030/2031. Daarnaast verwacht het kabinet dat de overheidsschuld jaarlijks zal afnemen, met een daling van 138,3 miljard pond in 2025-26 tot 67,2 miljard pond in 2031. Markten reageerden voornamelijk positief op de plannen; de Britse pond steeg kort voor de aankondiging met 0,3 procent tegenover de dollar tot ongeveer $1,3213, waarna het stabiliseerde op het initiële niveau. De aandelenindices FTSE 100 en FTSE 250 stegen met elk circa 0,6 procent na de presentatie van het budget.
De belangrijkste kernpunten van het begrotingsplan
1. Belofte gebroken over belastingverhoging voor werkenden
Reeves zette vorig jaar ongeveer 40 miljard pond (52,6 miljard dollar) aan extra belastingheffing in het laatste budget, wat de grootste stijging in decennia was. Toen werd gesteld dat dit een eenmalige maatregel was om de financiën te stabiliseren. Nu voorziet haar beleid in het voortzetten van de bevriezing van inkomensgrenzen tot 2031, ondanks dat ze eerder kritiek uitte op de bevriezing door de vorige conservatieve regering. Dit leidt ertoe dat meer mensen – geschat op 780.000 in 2029-2030 – voor het eerst in hogere belastingcategorieën terechtkomen, doordat hun inkomen met inflatie stijgt.
2. Toegang tot meer welfare-uitgaven
Een van de meest verwachte onderdelen van het budget was de afschaffing van de cap op het kinderbijslag op twee kinderen, vanaf april 2026. Momenteel kunnen ouders maar voor twee kinderen belastingvoordelen claimen, een beperking die door de vorige conservatieve regering was ingesteld. Reeves stelde dat dit duizenden kinderen uit armoede zou halen. De maatregel wordt door experts positief beoordeeld en wordt als een belangrijke stap beschouwd om kinderarmoede te verminderen.
3. Afschaffing van de ‘rape clause’
Reeves kondigde aan dat ze de zogeheten ‘rape clause’ zal afschaffen, die vrouwen uitsloot van het krijgen van extra kinderbijslag onder bepaalde omstandigheden als ze kunnen bewijzen dat de zwangerschap het resultaat was van niet-toestemming. Ze beschreef de bepaling als „zielig, grotesk en onmenselijk” en zij gaf aan dat ze deze discriminatie niet langer zal tolereren.
4. Vertraagde economische groei
Het Office for Budget Responsibility verhoogde haar prognose voor de economische groei dit jaar van 1 naar 1,5 procent. Voor de komende jaren werden de verwachtingen echter naar beneden bijgesteld, met groeiprognoses voor 2026 op 1,4 procent en voor de daaropvolgende jaren rond de 1,5 procent. Deze neerwaartse bijstellingen worden grotendeels verklaard door lagere productiviteitsgroei en de effecten van beleid dat eerder werd ingevoerd. Reeves benadrukte dat de recessie- en vertragingseffecten het resultaat zijn van het beleid door de vorige regering.
5. Positieve reactie op de markten
Na de bekendmaking reageerde de financiële markt relatief rustig. De Britse pond steeg kort voordat het budget werd gepresenteerd met 0,3 procent tegenover de dollar en bleef vervolgens stabiel. Ook de aandelenmarkten toonden lichte stijgingen, wat wellicht gezien kan worden als een teken dat de markt de plannen als stabiel beschouwt.
