Wist je dat je hersenen na 22:00 eigenlijk niet meer gemaakt zijn om te blokken? Terwijl je buurman zweert bij nachtelijke studiesessies en je vriendin om 2 uur ’s nachts nog in haar leerboeken zit te turen, zijn er toch serieuze argumenten om jouw boeken gewoon om tien uur al dicht te slaan.
In ons studentenhuis in Utrecht hebben we dit een keer goed getest — met koffie, pizza en een wankelende motivatie. Resultaat? Tja, zeggen dat iedereen fluitend z’n tentamen haalde zou gelogen zijn…
Je geheugen werkt ’s avonds gewoon minder
Naarmate het later wordt, raakt je hippocampus — dat deel van je brein dat nieuwe kennis opslaat — simpelweg uitgeput. Op de universiteit hoorde ik ooit van een neurobioloog dat je hersenen vanaf ongeveer 22:00 in ‘slaapmodus’ gaan: nieuwe informatie blijft wel hangen, maar wordt niet écht verwerkt. Dat verklaarde meteen waarom ik maandje geleden op een avond urenlang woordjes Frans leerde, maar alleen ‘croissant’ onthield. In de ochtend zitten die extra uurtjes er zelfs niet meer in…
- Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam wijst uit:
- Tussen 21:00 en 2:00 daalt je vermogen om feiten te onthouden met gemiddeld 20%
- ’s Ochtends leren levert vaak kortere én efficiëntere blokken op
Nachtelijk leren = meer stress (vooral in Nederland)
Weinig dingen zijn zo typisch als een Nederlandse student die nog snel alles doorneemt rond middernacht. In mijn appgroep werd vorige week weer besproken “nog even leren tot je erbij neervalt”. Maar de realiteit? Nachtelijk leren verhoogt je stresshormoon cortisol — en dat zorgt voor een slechtere nachtrust.
Mijn collega van het werk vertelde dat ze na elke nacht doorhalen minimaal twee dagen nodig heeft om ‘bij te trekken’. Lijkt toch gekuldig — je bent uren kwijt en leert uiteindelijk minder.
Het fabeltje van de nachtuil
Natuurlijk zijn er mensen die beweren dat ze ’s nachts productiever zijn. Mijn nicht uit Rotterdam zegt dat ze na elven ineens alle inspiratie krijgt. Kan zijn — maar uit cijfers van het RIVM blijkt dat 80% van de Nederlanders significant slechter presteert ‘s avonds laat.
Eerlijk: misschien ben jij die uitzondering op de regel, maar… 80% is veel hè. En ik merk zelf: na tienen wordt alles een soort ruis — letters dansen voor m’n ogen (zou het de koffie zijn?). In de praktijk werk je langer, terwijl je brein eigenlijk al “op slot” zit.
Zo sleep je meer uit je studiesessies (zonder nachtwerk)
Goed, stel: je hebt toch een deadline. Hoe ga je dan slimmer met je energie om zonder nachten door te trekken? Hier wat tips die in onze studentenflat (en ook op kantoor trouwens) werken:
- Plan korte blokken — 25-30 minuten leren, 5 minuten pauze (de Pomodoro-techniek werkt écht, al snapt mijn moeder nog steeds niet waarom het zo heet)
- Niet snoozen — begin vroeg, zelfs als het regent zoals bijna altijd in Groningen
- Geen telefoon op je bureau — klinkt saai, helpt wel
Vorig semester probeerden we ‘studeren met noise cancelling koptelefoon’. Je voelt je dan wel een DJ in je eigen kamer, maar het werkt — soort van.
Als laatste (of misschien niet): probeer het zelf
Misschien werk jij het liefst midden in de nacht — of moet je vanwege jouw rooster wel doorleren tot je niet meer kunt. Misschien heb ik ongelijk, wie weet. Maar probeer eens een week om na 22:00 écht niets meer te doen aan je studie. Kijk gewoon wat dat met je doet. Gokje: je voelt je fitter, al na drie dagen.
In elk geval, deel vooral je ervaringen hieronder. Doet jouw huisgenoot alles pas na middernacht óf zweer je bij vroeg opstaan? Nieuwsgierig hoe dat bij jullie werkt — want eerlijk: soms denk ik dat niemand écht een avondmens is…
In ieder geval: succes deze tentamenperiode. Slaap ze — en wie weet tot op de Vondelpark picknick?
