Iedereen kent ze: eindeloze to-do lijstjes op papier, in je telefoon, of verspreid over Post-its die verdwijnen op bureaus en in tassen. Maar wat als je die lijsten opeens zou schrappen? Geen geordende tasks meer, geen vinkjes. Geloof me, ik dacht eerlijk gezegd dat ik compleet de weg kwijt zou raken — maar het resultaat bleek toch wat genuanceerder.

Volgens een LinkedIn-discussie vorige maand zweert de helft van Nederland bij hun lijstjes, terwijl de ander net zo goed zonder leeft. Tijd om te bekijken wat er écht gebeurt als je de touwtjes loslaat.

Waarom maken we eigenlijk to-do lijstjes?

Vraag het aan je collega of je buurvrouw en ze zeggen waarschijnlijk: “voor overzicht”, “om niets te vergeten” of simpelweg “voor rust in m’n hoofd”. Het werkt — dat beetje controle geeft meteen een fijn gevoel, zeker als het druk is op werk of thuis (denk aan de maandagochtend op het station in Utrecht — herkenbaar?).

Maar vaak worden die lijstjes een soort eindeloze to-die-lijst. Persoonlijk merkte ik op een gegeven moment: meer stress, meer uitstelgedrag. Mijn moeder zei altijd: “Hoe meer je moet, hoe minder je doet.” Misschien had ze gelijk.

Je gooit het lijstje weg — en dan?

• Meer chaos? Eerste dagen voelde ik me verloren. Wat moest ik doen? Waar begin je op je werk zonder dat fijne overzichtje?
• Onverwachte rust. Daarna — best gek — werd het kalmer. Alsof mijn hoofd zelf begon filteren. Het urgente kwam vanzelf boven drijven. De rest? Blijkbaar minder belangrijk.
• Meer focus op het moment. Ineens deed ik minder “switch-tasken”. Ik ging niet meer stiekem andere taken aanvinken voor dat korte dopamine-shotje… daar trapt toch bijna iedereen in.
• Creativiteit omhoog? Zou kunnen. De twintiger die naast me werkt, zei dat ze ineens meer ruimte voelde om spontaan iets nieuws te doen. Hoewel, misschien is dat gewoon een kwestie van karakter…

Zijn er nadelen zonder lijstjes?

Natuurlijk. Je mist het gevoel van voldaan zijn als je een lijst afvinkt. Kleine dingen — zoals gemeentezaken regelen of die afspraak bij de fietsenmaker — verdwijnen soms toch ergens achter in je hoofd. Voor mensen met ADHD, zoals mijn collega vertelde, zijn lijstjes bijna levensbehoefte. Dus ja, het werkt niet voor iedereen.

Alternatieven voor to-do’s

• Prioriteiten op gevoel (of post-its per dag): Elke ochtend kies je 2-3 dingen die écht vandaag moeten. De rest? Wat niet lukt, kan meestal wachten.
• Tijd-blokken in je agenda: Zet een halfuur ‘concentratiewerk’ zonder specifieke taak. Dit werkt verrassend goed als je in een open kantoor werkt — serieus, probeer maar eens bij de bibliotheek in Rotterdam.
• Reflecteren in plaats van plannen: Kijk aan het eind van de dag terug: “Wat heb ik gedaan?” Soms geeft dat meer voldoening dan wat je vooraf bedacht had.

Wat zeggen de onderzoekers?

Recent las ik in NRC dat hersenonderzoek laat zien: structuur geeft rust, maar teveel plannen blokkeert creatief denken. En eerlijk — in mijn eigen leven maakt spontaniteit dingen soms juist leuk. Vraag het een docent op de Hogeschool van Amsterdam: volgens haar zijn haar ‘meest verrassende lesdagen’ altijd die zonder strak plan.

Conclusie: durf eens los te laten

Of je nu zweert bij to-do lijstjes of heimelijk droomt van het tegenovergestelde — het proberen waard is het zeker. Leer jezelf wat beter kennen (en lach om wat er misgaat). Misschien ontdek je dat minder structuur gek genoeg soms meer oplevert.

Heb jij het al geprobeerd? Of ben je gewoon team lijstje-for-life? Laat een comment achter of stuur deze door naar die vriend(in) die nooit toekomt aan zijn taken. In ieder geval — succes met het niet afvinken deze week…