Stel je eens voor: je drukt op ‘play’ voor een Franse podcast, legt je hoofd op het kussen — en ‘s ochtends kun je ineens zeggen waar het station is, met acceptabel accent. Te mooi om waar te zijn? Misschien! Maar het idee dat je slapend leert, blijft opduiken. Wat zegt de wetenschap? En zijn er mensen die het echt proberen? Mijn collega probeert het nu een tijdje — resultaat valt tegen, of eigenlijk… lees zelf maar.

Kunnen onze hersenen echt leren in de slaap?

Onlangs las ik een artikel op de NOS over slaapleren, of ‘hypnopedie’. Uit de jaren ‘60 komt het beeld: vinylplaten met vreemde zinnen in je oor, en hoppa — een diploma Frankrijkkunde. Helaas, de wetenschap is sceptisch gebleven. Tijdens je diepe slaap herhalen je hersenen wel oude informatie, maar echt nieuwe dingen leren? Bijna niemand haalt het. Of misschien ben ik te streng — nieuwe studies laten iets anders zien.

Recent Zwitsers onderzoek (ja, Zwitsers!) stelde vrijwilligers bloot aan onbekende woorden tijdens de slaap. Resultaat: een paar klanken bleven hangen, vooral bij lichte slaap, net voor het ontwaken. Volledige zinnen? Vergeet het. Maar losse woorden — daar zit beweging in. Een oud-studiegenoot van me in Rotterdam zweert dat hij zo vocabulaire oppikt. Ik betwijfel het, maar de praktijk is interessanter dan de theorie…

De praktijk: waarom probeert iedereen het toch?

In ons teamchat ging het vorige maand los: moet je slapen met een podcast, slaap je beter met white noise, kun je je Spaans boosten zonder moeite? De meningen verschillen. Mijn buurvrouw in Utrecht testte het met Duitse grammaticaregels — volgens haar vooral goed als achtergrondgeluid tegen haar piekergedachten.

• Je hersenen nemen geluiden wél waar tijdens lichte slaap
• Te veel prikkels stoort juist je diepe slaap
• Herhalen voor het slapengaan werkt beter dan slapend leren, zeggen experts van het UMC Amsterdam

Mijzelf hielp het ooit een beetje bij Engelse uitspraak — maar ik combineerde luisteren voor het slapen, een kwartier, en dan uitzetten. Misschien was het placebo. Mijn moeder zegt altijd: ‘Geduld, niet valsspelen.’ Soms heeft ze echt gelijk…

Hoe kun je wél slimmer leren terwijl je slaapt?

De sleutel: herhaling overdag, korte luistermomenten voor het slapengaan, en goed slapen zélf. Slaap is sowieso hét moment dat je hersenen herinneringen vastleggen. een tip van een vriend uit Den Haag — die nu Russisch leert — is om overdag lastige woorden hardop te noemen, vlak voor je bedtijd ze nog eens snel luisteren, en dan alles uitzetten.

Kortom, verwacht geen wonderen van in je slaap luisteren. Kleine beetjes kunnen blijven hangen, vooral als je al actief met het onderwerp bezig was. Maar een talenwonder word je niet overnight — hoe jammer ook. Voor veel mensen werkt zelfvertrouwen tijdens het wakker leren nog altijd beter dan een playlist in je oor. Of misschien ben ik gewoon ouderwets…

Dus… moet je het proberen?

Twijfelachtig. Als achtergrond tijdens het in slaap vallen kan geen kwaad — zolang het je slaap niet verstoort. Wil je echt iets onthouden? Leer actief, herhaal voor het slapen en gun je brein rust. In de trein terug naar Leiden hoorde ik laatst iemand zeggen: ‘Slapend rijk worden of slapend Spaans? Allebei een droom.’ Nou ja, ik geef hem geen ongelijk.

Heb jij het geprobeerd? Merkte je verschil? Laat een reactie achter of deel dit artikel — ben benieuwd naar jullie ervaringen. In ieder geval: slaap lekker vanavond, mét of zonder Franse podcasts.